آموزه‌های معرفت

این اثر شرح دعای ابوحمزه ثمالی است که مؤلف در شبهای ماه رمضان، طی سالیان متمادی برای طالبین معرفت بیان کرده و در آن به شرح و تفسیر مضامین دعا و تشریح موانع سیر و تبیین وضعیت و اوصاف بندگان و کیفیت ربط بین آفریدگان و پروردگار در مقام عبودیت پرداخته‌ است.

مجموعۀ مباجث مطرح شده در کتاب «آموزه‌های معرفت» حاصل مجالس حضرت آیت‌اللَه حاج سید محمدمحسن حسینی طهرانی قدّس‌اللَه‌سرّه در «شرح دعای ابوحمزۀ ثمالی» است که طیّ سالیان متمادی، در شب‌های ماه رمضان برای رفقا و شاگردان سلوکی و رهپویانِ مکتب عرفان و توحید ایراد کرده و در آن به طرح مباحث دقیق عرفان عملی پرداخته است.

جلد اول:

جلد اول مربوط به شرح این دعای شریف در طی سالهای ۱۴۱۴ تا ۱۴۱۶ هجری‌قمری است.
اهم مطالب مندرج در این مجلّد:
• اهمیت ادب در سلوک‌الی‌اللَه
• تأکید اولیای‌الهی نسبت به سکوت و تفکر در ذات خویش
• جایگاه عقل و حجّیّت آن، در مواجهه با دستورات اولیای‌الهی
• اهمیّت فهم و ادراک ظرافت‌های سلوکی
• لزوم آمادگی سالک برای امتحانات و ابتلائات
• نزدیکی به پروردگار بر اساس میزان اعتراف انسان به فقر و نیاز خویش
• خلوص و حال فقر، عمود خیمۀ سالک
• لزوم خالی‌بودن ذهن و صفای ضمیر جهت حضور نزد اولیای‌الهی
• اولیای‌الهی مجرای نزول مشیّت پروردگار
• آینۀ وجود اولیای‌الهی، نشان‌دهندۀ باطن انسان‌ها
• حالت پدرانۀ اولیای‌الهی نسبت به جمیع انسان‌ها
• دلیل وحشت افراد از شنیدن کلمات توحیدی اولیای‌الهی
• کیفیت دعای بنده و اجابت پروردگار
• نحوۀ تربیت باطنی ولیّ‌خدا برای ایجاد استعداد تجلیات خداوند در انسان
• حضرت حدّاد: «لطف اولیای‌الهی در ستاندن است نه دادن!»

جلد دوم:

جلد دوم مربوط به شرح این دعای شریف در طی سالهای ۱۴۱۸ و ۱۴۱۹ هجری‌قمری می‌باشد.
اهم مطالب مندرج در این مجلّد:
• برهان صدّیقین و محوریّت عرفان‌الهی
• بی‌دردی و بی‌‌نیازی انسان، دلیل بی‌التفاتی و بی‌توجهی او
• وجه تمایز علوم حقیقی از مجازی
• هدف از جعل غرائز و شهوات در نفس عقلانی انسان
• دیدگاه اهل معرفت پیرامون مسئله «ازدواج مجدّد» و «متعه»
• حکومت غلبۀ احساسات بر عقل در میان مردم دنیا
• علت عدم امکان بیان برخی احکام شرعی
• لزوم اجتناب از اوهام شیطانی برای حفظ وحدت میان رفقای سلوکی
• اهمیّت حاکمیت حالات توحیدی در انسان
• جایگاه اجتهاد و تقلید در مکتب عرفان
• لزوم اتحاد با اولیای الهی برای ادراک حقیقت کلام و فعل آنها
• کیفیت شناخت اسماء و صفات پروردگار
• حقیقت استجابت دعا
• کیفیت مناجات ظاهری و باطنی با پروردگار
• راه‌کارهای اسلام در جلوگیری از سوء استفاده از سنّت‌های اسلامی

جلد سوم:

شرح فقرات ذیل از دعای ابو حمزه :
الحمدُ للّه الّذی أدعوهُ فیُجیبُنی و إن کنتُ بَطیئًا حینَ یَدعونی، و الحمدُ لِله الّذی أسألُه فَیُعطینی و إن کُنتُ بَخیلًا حینَ یَستقرِضُنی، و الحَمدُ لِلَّه الّذی أُنادیه کُلّما شِئتُ لِحاجَتی و أخلو به حَیثُ شِئتُ لِسِرّی بِغیر شَفیعٍ فَیَقضی لی حاجتی. الحمدُ لِلَّه الّذی لا أدعو غیرَه و لو دَعوتُ غَیرَه لم یَستجِب لی دعائی، و الحمدُ للَّه الّذی لا أرجو غیرَه و لو رجوتُ غیرَه لأخلَفَ رَجائی و الحمدُ للّه الّذى یَحلُم عنّى حتّى کأنّى لا ذَنبَ لى فَربّی أحمَدُ شی‌ءٍ عِندی و أحَقُّ بِحَمدی...