شناخت‏نامۀ نبوّت (نبوت عامه)

ادامۀ مباحث اعتقادی مطرح شده در دانشنامه عقاید اسلامی است که به مباحث کلی مرتبط با نبوت(نبوت عامه، ناظر به مباحث عمومی نبوت، که ویژگی‏‌های مشترک همۀ پیامبران علیهم السلام را تبیین می‏کند) می‌پردازد.

شناخت نامۀ نبوت، از جمله آخرین پژوهش‏‌هایی است که با همت و تلاش فراوانآیت اللّٰه محمدی ری شهری(۱۳۲۵ - ۱۴۰۱) رحمه الله و همکاران ایشان در پژوهشکدۀ علوم و معارف حدیث به ثمر نشست ولی متأسفانه عمر آیة اللّٰه ری‌شهری کفاف نداد تا ثمرۀ تلاش خود را به صورت چاپ شده مشاهده کند.

دانش نامۀ عقاید اسلامیمجموعه ای است که به همت آن مرحوم و همکارانش در پژوهشکدۀ علوم ومعارف حدیث، با استفاده از معارف کتاب و سنت، مباحث حوزه‏‌های اعتقادات اسلامی، انسان‏‌شناسی و جهان‏‌شناسی را تبیین می‌کند.

جلدهای پیشین دانشنامۀ عقاید اسلامی با مباحث کلی ناظر به معرفت، عقل و جهل، علم و شناخت آغاز شد و با مباحث مرتبط با «معرفة اللّٰه» ادامه پیدا کرد که نتیجۀ آن تدوین بیش از هزار و دویست آیه و ۵۶۰۰ روایت در مباحث پیشین به ویژه «معرفة اللّٰه» است.

کتاب حاضر (شناخت‏نامۀ نبوّت (نبوت عامه))، ادامۀ مباحث اعتقادی است که به مباحث کلی مرتبط با نبوت پرداخته است که اصطلاحاً بدان نبوت عامه می‏گویند. عنوان «نبوت عامه» ناظر به مباحث عمومی نبوت است که ویژگی‏‌های مشترک همۀ پیامبران علیهم السلام را تبیین می‏کند. عنوان «نبوت خاصه» به مباحث اختصاصی مرتبط با هر یک از پیامبران می‏پردازد. از این رو جلد بعدی این مجموعه به نبوت خاصه می‏پردازد که ناظر به زندگی و خصوصیات فردی انبیای الهی است.

بخشی از درآمد کتاب:

مجموعۀ نبوت عامه در هفت فصل با استناد به نزدیک به ۹۰۰ آیه و روایت، مباحثی را بدین شکل عرضه کرده است:

فصل اول با عنوان فلسفۀ نبوت به چرایی ارسال پیامبران علیهم السلام پرداخته است و بر محورهای هدایت‌‏گری، برانگیختن خرد، دعوت به خدا، ارائۀ راهکارهای مصلحت و منفعت انسان، اختلاف زدایی، آموختن و پروراندن و زنده کردن ارزش‌‏ها، حرکت دادن مردم به عدالت جویی و اتمام حجت بر مردمان تأکید کرده است.

فصل دوم مباحث مرتبط «وحی» را پی گرفته و ضمن معنایابی آن در قرآن و حدیث، نمونه‏‌هایی از گونه‌‏های وحی به پیامبران، اولیاء الهی و غیر اولیاء را در آیات و روایات برشمرده است.

فصل سوم، لزوم شناخت پیامبران علیهم السلام، ایمان به آنان، تداوم ارسال پیامبران و سنت وصایت، شمار پیامبران، پیامبران اولوالعزم، تفاوت رسول و نبی، گستره و قلمرو بعثت، گونه‏‌ها و گویش آنان را تبیین کرده است.

فصل چهارم نشانه‌‏های پیامبران از جمله بشارت انبیاء پیشین، اعجاز و ویژگی‏‌های آن و رویکرد مخالفان در مواجهه با معجزه را مطرح کرده است.

در فصل پنجم ویژگی‌‏های پیامبران علیهم السلام را محور کار قرار داده و ویژگی‌‏های سرشتی، اخلاقی، علمی، تبلیغی، عبادی و... پیامبران علیهم السلام را تبیین کرده‏ است.

فصل ششم ناظر به عصمت پیامبران علیهم السلام است. لزوم عصمت، دلایل و گسترۀ آن با استفاده از دلایل عقلی و آیات و روایات تبیین شده است.

فصل هفتم و پایانی نیز آموزه‌‏های مشترک پیامبران علیهم السلام را معرفی کرده است.