بررسی انتقادی منابع کتاب (جعفریات/ اشعثیات)

نشریه : پژوهش‌نامه علوم حدیث تطبیقی

نویسنده : پديدآورنده : محمد قندهاری
پديدآورنده : علی عادلزاده

چکیده :

کتاب «جعفریات» که به آن «اشعثیات» نیز گفته شده، ابتدای قرن چهارم توسط ابن‌اشعث در مصر نشر پیدا کرده است. این کتاب، بیش از 1600 حدیث را شامل می‌شود که عموم اسانید آن‌ها از طریق امام کاظم × از امام صادق × به‌نقل از پدرانشان روایت شده است. انتساب یکسان و یکدست این حجم زیاد از احادیث با مشکلات متعددی روبه‌روست که در این مقاله به بخشی از آن پرداخته می‌شود. اشکالات وارده بر کتاب «جعفریات»، این پرسش را ایجاد کرده که مؤلف آن از چه منابعی استفاده کرده است؟ در این مقاله با بررسی شواهد مختلف و نمونه‌گیری و مشابه‌یابی روایات، نشان داده شده که مؤلف در تدوین کتاب، از منابعی مانند: کتاب اسماعیل بن ابی‌زیاد سکونی و از میراث راویان عامی مدینه بهره برده است. با دقت در نحوه اسناددهی هر حدیث، می‌توان موارد برگفته از سکونی را با احتمال بالا تشخیص داد.