راجع : الحديث 259 .

فائدة :

قال العلاّمة المجلسي : اعلم أنّ استحباب الإرغام ممّا أجمع عليه الأصحاب . . . ويكفي فيه إصابة جزء من الأنف الأرضَ أيَّ جزء كان ^۱ .

ب : الآدابُ الباطِنيَّةُ

۲۰۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ الرَّجُلَينِ مِن اُمَّتي يَقومانِ فِي الصَّلاةِ ، ورُكوعُهُما وسُجودُهُماواحِدٌ ، وإنَّ ما بَينَ صَلاتَيهِما مِثلُ ما بَينَ السَّماءِ والأَرضِ ^۲ .

۲۰۶.الإمام الحسن عليه السلام :إنَّ الرَّجُلَينِ يَكونانِ في صَلاةٍ واحِدَةٍ وبَينَهُما مِثلُ ما بَينَ السَّماءِ والأَرضِ مِن فَضلِ الثَّوابِ ^۳ .

13 / 13

حُضورُ القَلبِ

۲۰۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أيُّهَا النّاسُ، إنَ المُصَلّي إذا صَلّى فَإِنَّهُ يُناجي رَبَّهُ تَبارَكَ وتَعالى ، فَليَعلَم بِما يُناجيهِ ^۴ .

۲۰۸.عنه صلى الله عليه و آله :إذا قامَ العَبدُ إلى صَلاتِهِ وكانَ هَواهُ وقَلبُهُ إلَى اللّهِ انصَرَفَ كَيومِ وَلَدَتهُ اُمُّهُ ^۵ .

۲۰۹.عنه صلى الله عليه و آله :ما مِنكُم مِن أحَدٍ يَتَوَضَّأُ فيُسبِغُ الوُضوءَ ثُمَّ يَقومُ فَيَركَعُ رَكعَتَينِ يُقبِلُ عَلَيهِما بِقَلبِهِ ووَجهِهِ إلاّ وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ وغُفِرَ لَهُ ^۶ .

فايده:

علامه مجلسى: بدان كه فقيهان شيعه بر مستحب بودن به خاك ماليدن بينى اجماع كرده اند... و به اين منظور هر جزء از بينى را به خاك برسانى كافى است .

ب: آداب باطنى

۲۰۵.امام باقر عليه السلام :دو نفر از امتم به نماز مى ايستند و ركوع وسجودى يكسان دارند ، حال آنكه نمازهايشان به اندازه آسمان و زمين از هم دور است.

۲۰۶.امام حسن عليه السلام :دو نفر در يك نمازند، حال آنكه پاداشهايشان به اندازه آسمان و زمين از هم فاصله دارد .

13/13

حضور قلب داشتن

۲۰۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اى مردم ،همانا نمازگزار هنگام نماز، با پروردگار بزرگ و بلند مرتبه اش مناجات مى كند. پس بايد بداند چه مى گويد .

۲۰۸.هر گاه بنده به نماز بايستد و گرايش و دلش به سوى خدا باشد، همچون روزى كه از مادر زاده شده باز مى گردد .

۲۰۹.هيچيك از شما نيست كه وضويى كامل بسازد ،سپس برخيزد و دو ركعت نماز با توجه و حضور قلب بخواند، مگر اينكه آمرزيده و بهشت برايش واجب مى شود .

11 / 13

التَّـأَنّي

۱۹۷.فيما أوحَى اللّهُ تَعالى إلى موسَى بنِ عِمرانَ :يا موسى عَجِّلِ التَّوبَةَ وأخِّرِ الذَّنبَ ، وتَأَنَّ فِي المَكثِ بَينَ يَدَيَّ فِي الصَّلاةِ ^۱ .

۱۹۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن أطالَ الصَّلاةَ خَفَّفَ اللّهُ عَنهُ القيامَ يَومَ القيامَةِ ، يَومَ يَقومُ النّاسُ لِرَبِّ العالَمينَ ^۲ .

۱۹۹.الإمام الصادق عليه السلام :إذا صَلَّيتَ وَحدَكَ فَأَطِلِ الصَّلاةَ فَإِنَّهَا العِبادَةُ ^۳ .

12 / 13

إرغامُ الأَنفِ

۲۰۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لا صَلاةَ لِمَن لا يُصيبُ أنفُهُ مِنَ الأَرضِ ما يُصيبُ الجَبينُ ^۴ .

۲۰۱.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ اللّهَ لا يَقبَلُ صَلاةَ مَن لا يُصيبُ أنفُهُ الأَرضَ ^۵ .

۲۰۲.ابنُ عبّاسٍ :أتَى النَّبيُّ صلى الله عليه و آله عَلى رَجُلٍ وهُوَ يُصَلّي ، فَسَجَدَ عَلى جَبهَتِهِ ولا يَضَعُ أنفَهُ ، فَقالَ : ضَع أنفَكَ يَسجُد مَعَكَ ^۶ .

۲۰۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :السُّجودُ عَلَى الجَبهَةِ فَريضَةٌ وعَلَى الأَنفِ تَطَوُّعٌ ^۷ .

۲۰۴.الإمام الباقر عليه السلام :قالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : السُّجودُ عَلى سَبعَةِ أعظُمٍ : الجَبهَةِ واليَدَينِ والرُّكبَتَينِ والإِبهامَينِ ، وتُرغِمُ بِأَنفِكَ إرغامًا . فَأمَّا الفَرضُ فَهذِهِ
السَّبعَةُ ، وأمَّا الإِرغامُ بِالأَنفِ فَسُنَّةٌ مِنَ النَّبيِّ صلى الله عليه و آله ^۸ .

11/13

درنگ كردن

۱۹۷.در آنچه خداوند تعالى به حضرت موسى بن عمران عليه السلام وحى كرد، آمده بود: اى موسى ، به سوى توبه بشتاب و گناه را به تأخير انداز و هنگام به نماز ايستادن در پيشگاه من، درنگ كن.

۱۹۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس نماز را طول بدهد، خداوند در روز قيامت، روزى كه مردم براى پروردگار جهانيان مى ايستند، ايستادن را از او بر مى دارد.

۱۹۹.امام صادق عليه السلام :هنگامى كه تنها نماز مى خوانى، نماز را طول بده كه عبادت است.

12 / 13

بينى به خاك ماليدن

۲۰۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :كسى كه بينيش را همچون پيشانى به خاك نرساند، نماز (كامل) ندارد.

۲۰۱.خداوند نماز كسى كه بينيش را به خاك نمى رساند، نمى پذيرد .

۲۰۲.ابن عباس:پيامبر صلى الله عليه و آله بر مردى كه نماز مى خواند، گذر كرد. او در سجده پيشانيش را بر زمين مى نهاد ولى بينيش را نه .پس پيامبر فرمود: بينيت را بر خاك بنه، تا با تو سجده كند.

۲۰۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :سجده بر پيشانى واجب و بر بينى مستحب است .

۲۰۴.امام باقر عليه السلام :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: سجده بر هفت استخوان است: پيشانى،
دو دست ، دو زانو و دو انگشت شست پا.بينيت را نيز به گونه اى به خاك مى سايى ،ولى واجب، همين هفت عضو است و اما به خاك ماليدن بينى، سنتى از پيامبر خداست ^۹ .