توسل یا استمداد از ارواح مقدسه

تحقیقی درباره مفهوم توسل در فرهنگ اسلامی است که مؤلف با بهره گرفتن از آیات قرآن و احادیث اهل بیت (علیهم السلام) و با استناد به مهم ترین کتاب های اسلامی، به شرح و تبیین آن پرداخته است

این نوشتار، تحقیقی درباره مفهوم توسل در فرهنگ اسلامی است که مؤلف با بهره گرفتن از آیات قرآن و احادیث اهل بیت (علیهم السلام) و با استناد به مهم ترین کتاب های اسلامی، به شرح و تبیین آن پرداخته است.

آنچه در این رساله می گذرد، پاسخ به پرسش هایی است که امروز از طرف گروهی عنوان شده و می خواهند اذهان را آلوده سازند. این پنج پرسش عبارتند از:

۱. استغاثه و استمداد و حاجت خواهی از غیر خدا چگونه است؟

۲. درخواست شفاعت از پیامبران و پیشوایان معصوم جایز است یا نه؟

۳. در مقام درخواست چیزی از خدا، وسیله قرار دادن اولیای الهی چگونه است؟

۴. در مقام درخواست حاجت از خدا، سوگند دادن خدا به حق اولیا چگونه است؟

۵. سوگند خوردن به غیر خدا مانند سوگند خوردن به قرآن و پیامبر و امام از نظر شرع چگونه است؟

به گفته مؤلف، این پرسش را از دو دیدگاه می توان مطالعه و بررسی کرد: آیا چنین استمدادها و توسلات، عبادت و پرستش غیر خداست و با اصل یکتاپرستی منافات دارد؟ اگر ثابت شود که این نوع اعمال، از اقسام عبادت غیر خدا نیست، آیا چنین کارهایی از نظر شرع جایز است یا نه؟

مؤلف مفهوم توسل را از دیدگاه اول، بررسی نکرده و خواننده، کتاب را به کتاب دیگر خود به نام مبانی توحید از نظر قرآن ارجاع داده است:

بحث از این نظر در این رساله مطرح نیست، زیرا غور در این مورد بستگی دارد که معنی عبادت را از قرآن و حدیث و لغت به دست آوریم، آن گاه این اعمال را با میزانی که از این مدارک به دست می آید، بسنجیم تا روشن شود که آیا این نوع استغاثه ها و در خواست ها، عبادت و پرستش است یا نه و از اقسام عبادت غیر خدا شمرده می شود یا نه؟

خلاصه دیدگاه مؤلف در کتاب مبانی توحید از نظر قرآن این گونه است:

به روشنی ثابت شده است که این نوع کارها از مصادیق عبادت و پرستش نیست، زیرا عبادت آن نوع خضوع زبانی و عمل در برابر کسی است که به الوهیت و بر بیت او معتقد گردیم و به اصطلاح طرف سؤال خدا را بدانیم، آنگاه در برابر او خضوع کنیم ...

آنچه در این کتاب به آن پرداخته شده، به پنج پرسش آغازین کتاب از دیدگاه دوم است:

اگر ثابت شود که این نوع اعمال، از اقسام عیادت غیر خدا نیست باز جای بحث باقی می ماند و باید بحث شود که آیا چنین کارهایی از نظر شرع (هر چند عبادت غیر خدا نیست) جایز است یا نه؟ زیرا ممکن است عملی عبادت غیر خدا شمرده شود، اما به عللی حرام گردد. مثلا به عنوان بدعت و غیره تحریم شود.

فهرست

بخش اول/ استمداد از اولیای خدا: آیات قرآن بر بقای روح گواهی می دهند، ارتباط با ارواح برقرار است، مسلمانان و درخواست حاجت از ارواح مقدسه.

بخش دوم/ شفاعت خواهی از اولیای خدا: دلایل جایز نبودن درخواست شفاعت از اولیای خدا، درخواست شفاعت شرک است؟ شرک مشرکان به خاطر طلب شفاعت از بت ها بود؟ درخواست شفاعت از مرده لغو است؟

بخش سوم/ توسل به پیامبران و صالحان: عبادت امر توفیقی است، چه ارتباطی میان درخواست و مقام صالحان وجود دارد؟ دلایل جواز توسل، سیره مسلمانان درباره توسل.

بخش چهارم/ خداوند را به حق و مقام اولیا سوگند دادن.

بخش پنجم/ سوگند یاد کردن به غیر خدا: دلایل ما بر جواز قسم به غیر خدا، دلایل وهابیان برای تحریم سوگند به غیر خدا.