نقد و بررسی روایات تفسیری در حوزۀ تاریخ‏گذاری آیۀ 85 سوره قصص

نشریه : علوم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : محمد علی مهدوی راد
پديدآورنده : امیر احمدنژاد
پديدآورنده : زهرا کلباسی

سال 1397 / شماره پیاپی 89 / صفحه 3-26

چکیده :

سوره قصص، به اتفاق آرای مفسران، در سال‏های میانی حضور پیامبر(ص) در مکه به طور پیوسته نزول یافته است؛ اما برخی با تکیه بر اسباب نزول و روایات تفسیری، تاریخ‏گذاری آیه 85 این سوره را به آستانه هجرت، زمانی که پیامبر در جحفه (سرزمینی میان مکه و مدینه) دلتنگ مکه بود، رسانده ‏اند که طبق آن خداوند وعده بازگشت به مکه را به پیامبرش داده است. این درحالی است که روایات اسباب نزول تنها در منابع متأخر به صورت موقوف نقل شده و با انبوهی از روایات تفسیری ذیل این آیه در تعارض است. در مقابل قراینی همچون امتداد آیه 85 - که خطاب به مشرکان اتمام حجت نموده - سیاق پیوسته این آیه با آیات همجوارش که در برای تأکید بر وقوع قیامت نازل شده و روایات تفسیری متعددی که مراد از عبارت «لَرادُّ کَ اِلی مَعادٍ» را بازگشت به سرای آخرت (بهشت) معنا کرده، تاریخ‏گذاری مکی این آیه در سال‏های میانی بعثت و در نتیجه، نزول پیوسته آن همراه با دیگر آیات سوره قصص قابل اثبات است.

کلیدواژه‌های مقاله :سورۀ قصص؛ لرادُّ ک الی معاد؛ هجرت؛ نزول پیوسته؛ تاریخ‏گذاری