89
در پرتوِ حديث

مشتمل بر حكم را به جهت اختلاف در تفسير آن ، به امام عرضه كرده و معناى درست آن را جويا شده است ۱ . افزون بر اينها ، روايات متعارض را عرضه نموده و تأييد امام را نسبت به يك طرف خواسته است. نخستين نمونه اين عرضه را در بخش روايات منفرد از كتاب شيخ طوسى مى آوريم.

عرضه روايات منفرد

۱ . إبراهيم بن محمّد الهمدانى ، قال: اختلفت الروايات فى الفطرة ، فكتبت إلى أبى الحسن صاحب العسكر عليه السلام أسأله عن ذلك ، فكتب: إنّ الفطرة صاع من قوت بلدك...؛۲ ابراهيم بن محمّد همدانى مى گويد: چون روايات در معنى فطريه روزه مختلف شدند ، به امام هادى عليه السلام نامه نوشتم و از مسأله جويا شدم. امام عليه السلام نوشت: همانا فطريه ، يك صاع ، يعنى سه كيلو از خوراك معمولى محل زندگيت مى باشد.
امام سپس به ذكر مثال ها و ساير احكام زكات فطريه مى پردازد.
۲ . خيران الخادم: كتبت إلى الرجل عليه السلام أسأله عن الثوب يصيبه الخمر و لحم الخنزير ، أيُصلّى فيه أم لا؟ فإنّ أصحابنا قد اختلف فيه ، فقال بعضهم: صلِّ فيه فإنّ اللّه إنّما حرّم شربها ، و قال بعضهم: لا تصلِّ فيه. فكتب عليه السلام : لا تصلِّ فيه فإنّه رجس؛۳خيران خادم مى گويد: به امام هادى عليه السلام۴نامه نوشتم و پرسيدم كه اگر شراب و يا گوشت خوك به لباس برسد ، مى توان با آن نماز خواند؟ چون اصحاب و ياران ما در اين مسأله اختلاف كرده اند. برخى مى گويند: در آن لباس نماز بخوان؛ چون خداوند فقط نوشيدن شراب را حرام كرده است و برخى ديگر مى گويند: نماز نخوان.
امام عليه السلام نوشت: در آن نماز نخوان ، چون رجس «پليدى» است.

شيخ طوسى اختلاف روايات را منعكس كرده است ، و عرضه حديثى ديگر در همين موضوع ، از قدمت اين اختلاف خبر مى دهد ۵ .

1.بنگريد : الكافى ، ج ۱ ، ص ۴۷ ، ج ۵ ، ص ۲۴.

2.تهذيب الأحكام ، ج ۴ ، ص ۷۹ ، ح ۱ .

3.الكافى ، ج ۳ ، ص ۴۰۵ ، ح ۵ ؛ تهذيب الأحكام ، ج ۱ ، ص ۲۷۹ ، ح ۱۰۶ .

4.جهت آگاهى از تفسير الرجل به امام هادى ، بنگريد : معجم رجال الحديث ، ج ۷ ، ص ۸۳ ـ ۸۶ .

5.تهذيب الأحكام ، ج ۱ ، ص ۲۸۰ ـ ۲۸۲ .


در پرتوِ حديث
88

شديد ، كتاب هايشان را پنهان كردند. از اين رو ، چيزى از آنها روايت نشد و چون مردند ، آن كتاب ها به ما رسيد.
امام فرمود: از آنها نقل كنيد كه حق هستند.
در پى اين تأييد ، محمّد بن حسن كتاب هاى متعددى را نقل مى كند.
نجاشى و شيخ طوسى ، مواردى از روايت كتاب را به وسيله او ، گزارش كرده اند. 1
عرضه كتاب يوم و ليلة يونس بن عبدالرحمان نيز ، به وسيله كشّى گزارش شده است. 2
تفصيل عرضه اين كتاب را ، به جهت تكرارش بر امام دهم و امام يازدهم عليهماالسلام ، در بخش هاى آينده مى آوريم. امام جواد عليه السلام افزون بر تأييد به هنگام عرضه ، خود نيز در ضمن عيادت از احمد بن ابى خلف ، كتاب را مى بيند و پس از نگرش دقيق و صفحه به صفحه از آغاز تا پايان كتاب ، با سه بار طلب رحمت براى نويسنده اش يونس بن عبد الرحمان ، آن را تأييد مى كند.

عرضه حديث بر امام هادى عليه السلام

دوره امام هادى عليه السلام ، آغاز مجدد حبس آشكار امامان شيعه است. ظاهرسازى ها و رياكارى هاى مأمون و معتصم نسبت به امام رضا و امام جواد عليهماالسلام به پايان مى رسد ، و متوكل عباسى چهره حقيقى خلافت را نشان مى دهد. اين معنا از القاب دو امام بزرگ ، امام هادى عليه السلام (صاحب العسكر) و امام حسن عسكرى عليه السلام ، هويداست. به اقتضاى اين وضعيت ، تعداد فراوانى از نقل ها و عرضه ها ، از طريق مكاتبه و نامه نگارى صورت مى گيرد. نمونه بارز اين تلاش سخت ، ابراهيم بن محمّد همدانى مى باشد. او كه از اصحاب چندين امام شمرده مى شود ، در برخى مكاتبه هايش احكام فقهى را پرسيده است ۳ ، و گاه روايت

1.فهرست نجاشى ، ص ۱۰۴ ، شماره ۲۵۹ و ص ۱۷۴ ، شماره ۴۵۸ ؛ فهرست طوسى ، ص ۳۸ ، شماره ۱۰۹ و ص ۷۳ ، شماره ۲۹۸ و ص ۷۶ ، شماره ۳۰۷.

2.رجال كشّى ، ج ۲ ، ص ۴۸۴ ، ح ۹۱۶ .

3.براى آگاهى از اين گونه مكاتبه هاى او ، بنگريد : الكافى ، ج ۱ ، ص ۱۰۲ ، ح ۵؛ ج ۴ ، ص ۱۷۲ ، ح ۹؛ ج ۵ ، ص ۲۷۰ ، ح ۲؛ ج ۵ ، ص ۳۴۷ ، ح ۳؛ ج ۷ ، ص ۳۶ ، ح ۳۲ ؛ تهذيب الحكام ، ج ۲ ، ص ۳۰۹ ، ح ۲۷؛ ج ۷ ، ص ۲۰۷ ، ح ۵۶؛ ج ۸ ، ص ۵۷ ، ح ۱۰۵؛ ج ۹ ، ص ۱۴۴ ، ح ۴۶ ، و ص ۲۴۲ ، ح ۲۹.

  • نام منبع :
    در پرتوِ حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 300179
صفحه از 410
پرینت  ارسال به