3 . اهتمام به آباد ساختن خانه آخرت

در فصل دوم تا پنجم اين بخش ، با رساترين بيان ها و بليغ ترين موعظه ها ، بر چهار نكته تأكيد شده است :
نكته اوّل . لزوم توجّه تام به آبادسازى خانه آخرت و توصيه به كسب ارزش هاى معنوى براى تهيّه امكانات لازم جهت تجهيز آن .
نكته دوم . بيان آنچه موجب يادآورى آخرت و نيز سرمايه گذارى براى دستيابى به آخرت و آبادانى آن مى گردد .
نكته سوم . آثار و بركات آبادسازى خانه آخرت و تأكيد بر اين كه آبادسازى خانه آخرت ، به معناى تخريب خانه دنيا نيست ؛ بلكه يكى از بركات آبادانى آخرت ، آباد شدن دنياست و اگر كسى با خدا و معنويت ، پيوند برقرار كند ، خير دنيا و آخرت را براى خود ، فراهم كرده است :
«مَّن كَانَ يُرِيدُ ثَوَابَ الدُّنْيَا فَعِندَ اللَّهِ ثَوَابُ الدُّنْيَا وَالْأَخِرَةِ .^۱
هر كس پاداش دنيا مى خواهد، پاداش دنيا و آخرت در پيشگاه خداست» .
نكته چهارم . بر حذر داشتن از : عدم اهتمام به آخرت ، فراموش كردن آن ، آنچه موجب فراموشىِ آخرت و ويرانى آن است ، و آثار و مفاسد ويران شدن خانه آخرت .
و اينك ، توضيح اين اجمال از متن قرآن و حديث :

شايسته اى كه عمر خود را در محروميت به سر مى برند و حقوق آنان به وسيله انسان هاى ناشايست ، مورد تجاوز قرار مى گيرد ؛ امّا كاميابى هاى آخرت ، ويژه انسان هاى شايسته است و به فرموده امام على عليه السلام :
أحوالُ الدُّنيا تَتبَعُ الاِتِّفاقَ ، وَ أحوالُ الآخِرَةِ تَتبَعُ الاِستِحقاقَ .^۱
احوال دنيا تابع اتّفاق است و احوال آخرت ، تابع استحقاق .

ط ـ احاطه آخرت بر دنيا

آخرين ويژگى برجسته آخرت ، احاطه آن بر دنياست ، بدين معنا كه آخرت هم اكنون وجود دارد و دوزخ ، هم اكنون بر انسان هاى ناشايست ، و بهشت ، هم اكنون بر انسان هاى شايسته احاطه دارد ، و به تعبير ديگر ، دنيا نمادى از آخرت است . ^۲ البتّه انسان تا وقتى كه در نَشئه دنيا قرار دارد ، نمى تواند حقيقت آخرت و بهشت و دوزخ را بفهمد ؛ ليكن با خروج از اين نشئه ، حقايق و منازل آخرت ، يكى پس از ديگرى براى او آشكار مى گردد ، چنان كه امام على عليه السلام فرموده است :
النّاسُ نِيامٌ ، فإِذا ماتُوا انتَبَهوا.^۳
مردمان خواب اند و زمانى كه مى ميرند ، بيدار مى شوند .
و قرآن نيز تصريح مى كند كه :
«لَّقَدْ كُنتَ فِى غَفْلَةٍ مِّنْ هَذَا فَكَشَفْنَا عَنكَ غِطَآءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ .^۴
واقعا كه سخت از اين حال در غفلت بودى . و ما پرده ات را از چشمانت برداشتيم و ديده ات امروز تيز است» .