قرآن كريم ، در ذيل آيه ايثار ، بركات فردى و اجتماعى آن را در يك جمله خلاصه كرده ، مى فرمايد:
«وَ مَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ .^۱
و آنها كه از خسّت نفس خويش ، مصون بمانند ، آنان ، همان رستگاران اند» .
فَلاح ، از مهم ترين بركاتِ ايثار و مبارزه با خودخواهى و خسّت است ، و آن ، عبارت است از : كاميابى و رسيدن به همه خواست هاى حقيقىِ فردى و اجتماعى . ^۲

آداب ايثار

در تعريف «ايثار» گفتيم كه اصل ايثار ، عبارت است از «مقدّم داشتن چيزى بر اساس حق (به جا)» . اصول آداب ايثار ـ كه در فصل چهارم خواهد آمد ـ در اين تعريف ، خلاصه شده است . بنا بر اين ، رعايت اين آداب ، شرط تحقّق مفهوم ايثار به عنوان يك ارزش مهمّ اخلاقى نيز هست:

الف ـ اخلاص

نخستين ادبِ ايثار ، اخلاص است . ^۳ اگر اخلاص نباشد ، «مقدّم داشتن ديگرى» تحقّق پيدا نمى كند . وقتى كسى با انگيزه اى غير الهى ، چيزى را كه خود بدان نيازمند است ، به ديگرى مى دهد ، در واقع ، آن را به خودش داده است ؛ چرا كه انگيزه نفسانى و خودخواهى ، او را وادار به اين عمل كرده است.

اسلام ، در مقابل مكاتب مادّى ـ كه فرهنگ خودخواهى و خودپرستى را تبليغ و ترويج مى كنند ـ ، خودخواهى را ريشه مفاسد فردى و اجتماعى مى داند و با ترويج فرهنگ ايثار و از خودگذشتگى مى خواهد اين ريشه خطرناك را بخشكاند.
البته با يك نگاه دقيق و عميق ، در مى يابيم كه اسلام ، با اين اقدام ، خودخواهى فطرى انسان را هدايت ، و منافع واقعى و درازْ مدّت او را تأمين كرده است. انسان هاى ايثارگر ، در واقع ، خود را مى سازند و منافع حقيقى و هميشگى خود را تأمين مى كنند و به تعبير قرآن كريم:
«إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لِأَنفُسِكُمْ .^۱
اگر نيكى كنيد ، به خودتان نيكى كرده ايد» .
به عكس ، مادّى گرايان و خودخواهان ، خود را تباه مى كنند و منافع حقيقى و هميشگى خود را از دست مى دهند و به تعبير دقيق قرآن كريم ، فراموشى خدا ، در واقع ، فراموشى خويش است:
«نَسُواْ اللَّهَ فَأَنسَاهُمْ أَنفُسَهُمْ .^۲
خدا را فراموش كردند . خداوند هم آنان را دچار خودْفراموشى كرد» .
بدين سان ، گسترش فرهنگ ايثار در جامعه ، نه تنها منافع شخصى ايثارگران را تهديد نمى كند ، بلكه آنان را محبوب خدا ^۳ و خلق مى نمايد ^۴ و موجب دستيابى آنان به بهترين زندگى ها در جهان جاويد مى شود . ^۵ علاوه بر اين ، ريشه مفاسد اجتماعى را نيز مى سوزاند و منافع مادّى و معنوى جامعه بشر را تأمين مى نمايد.