سبک شناسي كتاب «مختصر تاريخ دمشق»

مهدي غلامعلي ^۱

چكيده

شهرت ابن منظور، به تأليف لغت نامه بزرگ لسان العرب است. ولي وي تنها در ادبيات متوقّف نشده است بلكه در علوم گوناگون آن روز، نظير رجال و حديث نيز تلاش‌هاي سترگي را به منصه ظهور رسانده است. ابن منظور، در نگارش‌هايش دو شيوه به ظاهر مخالف را در پي گرفته است: نخست، تلخيص يا كوتاه‌نگاري كتاب‌هاي جامع، و دوم، جامع‌نگاري.
آن چه پيش روي شماست، بررسي شيوه تلخيص وي از كتاب تاريخ دمشق است.
نويسنده مختصر تاريخ دمشق، در تلخيص كتاب مفصّل ابن عساكر، چنان هنرنمايي كرده است كه اين اثر را در شمار بهترين نگارش‌هاي حديثي ـ رجالي قرار داده است.
به نظر مي رسد بررسي شيوه هاي كوتاه‌نگاري دانشيان بزرگي چون ابن منظور، مي تواند در چگونگي تلخيص آثار حديثي در عصر حاضر ياري‌رسان باشد.

كليد واژه ها: مختصر تاريخ دمشق، ابن منظور، تاريخ دمشق، ابن عساكر، تلخيص.

بخش اوّل: مؤلّف

1. نام و تبار ابن منظور

جمال الدين ابوالفضل محمّد بن مكرّم علي ^۲ بن احمد انصاري رُوَيفَعي، متولّد محرّم 630 ق و در گذشته به شعبان 711 ق است ( الدُّررَ الکامنة في أعيان المأة الثامنة، ج 5، ص 31).
دو كنيه مشهور او «ابن منظور» و «ابن مُكرّم» است. و از آن رو كه نياي اعلاي او «رُوَيفع بن ثابت انصاري» (م 56 ق) صحابي پيامبر خدا صلي الله عليه و آله است، او را رُوَيفَعي (رويفع بن ثابت سكن بن