درخت از خاك تغذيه مى كند ، ولى عقل از حس تغذيه مى نمايد . ميوه درخت ، غذاى جسم است و زندگى مادىِ انسان را تأمين مى كند ، ولى ميوه عقل ، غذاى جان است و زندگى علمى و عقلى و معنوى انسان را سامان مى دهد .
ميوه عقل
در اين جا اين سؤال مطرح مى شود كه درخت عقل چگونه ميوه هاى عقلى توليد مى كند؟ و ميوه هاى آن چيست؟ و چگونه زندگى علمى و فلسفى انسان ، بستگى به تغذيه او از اين ميوه ها دارد؟
درخت عقل پس از اين كه مواد اوليه شناخت هاى عقلى را از زمين حس دريافت كرد ، كار خود را در توليد ميوه هاى عقلى آغاز مى كند و با تجزيه ، تركيب ، تجريد ، انتزاع ، تعميم و تعميقِ مواد اوليه اى كه از حواس دريافت كرده است ، شناخت هاى جديدى مى آفريند ، كه اين شناخت هاى جديد همان ميوه هاى عقل و اساس كليه قوانين علمى و علوم و معارف انسانى است ، و حيات علمى و فلسفى انسان از اين شناخت ها تغذيه مى شود .
در فصل اول معناى تجزيه ، تركيب و تجريد مفاهيم حسى تحت عنوان وظايف عقل توضيح داده شد و معناى انتزاع ، تعميم و تعميق مفاهيم حسى به اين فصل احاله گرديد .
انتزاع مفاهيم عقلى
انتزاع به معنى استخراج و از جاى بيرون كشيدن است .
يكى از كارهاى عقل ، انتزاع و استخراج مفاهيم عقلى از مفاهيم حسى است . بدين معنى كه دو يا چند مفهوم حسى را كنار هم مى گذارد و از آنها يك مفهوم عقلى مى سازد و اين مفهوم عقلى يكى از ميوه هاى درخت عقل است .
مثلاً وقتى انسان جوشش آب و حرارتى را كه در اثر آن ، آب به جوش آمده