امام على علیه السلام فرمود:
عَوِّدْ أُذُنَكَ حُسْنَ الإِسْتِماعِ وَلاتُصْغِ إِلى مالا يَزيدُ فىصَلاحِكَ.
گوش خود را به خوب گوش دادن عادت بده و به چيزى كه در صلاح و خير تو افزايشى نمىدهد، گوش فرا مده.
غررالحكم ج۴ ص۳۲۹
شرح حدیث
گوش دادن و سخن گفتن، نوعى ايجاد رابطه با ديگران است.
هر يك از اين دو را نيز آداب و رسومى است.
وقتى شما با كسى صحبت مىكنيد، دوست داريد به سخنان شمإ؛ممپر)) كاملاً توجه كند. اگر خوب گوش نكند، يا حواسش پرت باشد، يا ميان كلامتان بپرد، يا اشتياقى به شنيدن حرفهايتان نشان ندهد، آن را حمل بر بىاعتنايى مىكنيد و از او و رفتارش مىرنجيد.
عين همين حالت را، او نيز هنگامى كه شما به سخنانش بىتوجهى نشان دهيد، خواهد داشت.
پس، خوب گوش دادن، هم نوعى ادب اجتماعى است، هم هنرى است كه برخى فاقد آنند.
به علاوه، فهميدن درس، دريافتن مطلب، شناخت حقيقت، ادراك و فهم اخبار و... همه در گرو حُسنِاستماع است، يعنى همان خوب گوش دادن!
از سوى ديگر، امواج صوتى گاهى هم حرفهاى باطل، دروغ، لاف و گزاف، بيهوده و بىريشه به گوشها مىرسانند.
نبايد گوش به هر حرفى سپرد،
همچنان كه نبايد به هر كلامى دل داد.
محور و مبناى گوش دادنها بايد صلاح و آموزندگى باشد، چرا كه دل و درون ما از همين رهگذر نقش صلاح يا فساد را مىپذيرد و الهى يا شيطانى مىشود.
درجايى بايد خوب گوش داد و در جايى هم اصلاً نبايد گوش داد. حيف از گوش كه شنونده بعضى صحبتهاى بىثمر و بلكه داراى ضرر باشد.
آيا اين جاها را مىشناسيم؟!
منبع: حکمت های علوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی علیه السلام)، جواد محدثی.
