امام على علیه السلام فرمود:
ألرِّضا بِالْكِفافِ يُؤَدّى اِلَى العِفافِ.
خرسندى و رضايت به اندازه كفاف، به عفاف مىانجامد.
غررالحكم ج۱ ص۳۹۰
شرح حدیث
دنيا براى انسان است، نه انسان براى دنيا.
يعنى دوندگيها، تلاشها، حرص و جوش خوردنها و... همه براى آن است كه انسان در حد گذران زندگى و تأمين معاش و رفع نياز، مالى به دست آورد و به قول سعدى به غفلت نخورد و به مراحل برتر از حيوانيت برسد.
آنچه براى تأمين زندگى بس است و نيازهاى خوراكى، پوشاكى، رفاهى، مسكن و آسايش را برمىآورد، حد كفاف است. بيش از آن، دوندگى براى هيچ است.
وقتى زندگى با يك خانه چهار اتاقه و خورد و خوراك معمولى بگذرد، چه ضرورتى است كه طول و عرض زندگى را گسترش دهيم و عنان خويش را به دست نفس بسپاريم؟ نفسى كه هرگز سير نمىشود و قانع شدنى نيست!
تكاثر و افزون طلبى، انسان را مطيع هوا و هوس مىكند. هواپرست هم خداپرست نخواهد شد.
قانع نبودن، موجب روى آوردن به هر چه كه تمنيات ما را تأمين كند مىشود، چه از حلال، چه از حرام!
آيا حريصان و افزون طلبان بيشتر در دام گناه و فساد مىافتند يا قانعان و صابران؟!
اگر توانستيم در حد كفاف و عفاف، معيشت خود را تأمين كنيم، به دل مجال توسعه طلبى ندهيم. زيرا اين نفس افزون خواه، اگر كنترل نشود، چموشى مىكند و صاحبش را به دره گناه مىافكند.
رضا ، نيروى مهار كننده نفس است.
منبع: حکمت های علوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی علیه السلام)، جواد محدثی.
