امام على علیه السلام فرمود:
حَلاوَةُ الظَّفَرِ تَمْحُو مَرارَةَ الصَّبْرِ.
شيرينى پيروزى، تلخى صبر را مىزدايد.
غررالحكم ج۳ ص۳۹۸
شرح حدیث
تا كسى در راه هدف، شكيبايى و مقاومت نداشته باشد به مقصود نمىرسد.
گذراندن دوران مشقتبار صبر، در ذائقه انسان تلخ جلوه مىكند، ولى كدام بهبودى، بىتحمل تلخيهاى مداوا به دست مىآيد؟ و كدام موفقيت علمى، هنرى و نظامى بدون تلاش و سختكوشى نصيب تلاشگران مىشود؟
اگر صبر درختى باشد، ميوهاش ظفر است.
اين حكمت ارزنده در شكلهاى گوناگون در ادبيات ما هم انعكاس وسيعى دارد.
برخى شاعران، اين دو را دوست هم دانستهاند كه براثر صبر، نوبت ظفر آيد و بعضى با اشاره به اين ميوه پيروزى، گفتهاند: صبر تلخ است وليكن برِ شيرين دارد و بعضى هم اينگونه تعبير كردهاند:
صبر تلخ است وليكن عاقبت
ميوه شيرين دهد پر منفعت
كسى كه بر دشوارىهاى ايام تحصيل، صبر مىكند، دريافت كارنامه قبولى خستگىهاى او را از بين مىبرد.
كسى كه در مقابل خواستههاى نفس و شهوات، خويشتندارى نشان مىدهد و به ترك گناه موفق مىشود، او نيز لذت معنوى اين شكيب را مىچشد.
رزمندگانى هم كه در جبهه مقابل دشمن مىايستند و باصبر و مقاومت، حمله دشمن را درهم مىشكنند، پس از رفع خطر، احساس لذت و راحتى مىكنند.
پس بايد كوشيد تا از درخت تلخ صبر ، ميوه شيرين ظفر چيد.
منبع: حکمت های علوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی علیه السلام)، جواد محدثی.
