امام على علیه السلامفرمود:
أَلْحَريصُ أَسيرُ مَهانَةٍ لايُفَكُّ أَسْرُهُ.
حريص، اسير و گرفتار نوعى ذلت و خوارى است كه اسارتش هرگز از بين نمىرود.
غررالحكم ج۱ ص۳۶۱
شرح حدیث
بىجهت نيست كه عدهاى قناعت را فرمانروايى و سلطنت دانستهاند.
آنچه انسان را به آزادگى مىرساند، مناعت طبع، بلند نظرى و قناعت است و آنچه به ذلت و خوارى مىكشاند و مىنشاند، افزون طلبى و سيرى ناپذيرى و زيادهخواهى و قانع نبودن به داشتههاست.
حرص و آز، نوعى اسارت پنهان و ابدى است.
اسير آزاد كجا و آزاد اسير كجا؟!
كسى كه خود را از قيد و بند حرص آزاد كند، نه گرفتار غصه و رنج به خاطر نداشتههاست، نه مجبور مىشود براى كسب آنچه ندارد، به اين و آن رو بيندازد و تملق بگويد و كوچك و خوار شود.
نخواستن، انسان را آزاد مىكند و خواستن به اسارت مىكشاند.
نفس سيرىناپذير، همچون آتشى است كه هر چه هيزم در آن نهند، مشتعلتر شده، هيزمها را مىخورد و خواهان هيزمهاى ديگر است و اين اشتها، بىپايان است.
آزمندى و حرص را اگر به بند نكشيم، ما را به بند مىكشد.
بايد از اين سلسله رست و از اين بند گريخت، تا رها شد.
مهار كردن تمنيات نفس و خواهشهاى دل، بخصوص در مسايل مالى و مادى، ما را از اين اسارت، آزاد مىكند.
تا مىتوان آزاده بود، چرا گروگان حرص باشيم؟!
منبع: حکمت های علوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی علیه السلام)، جواد محدثی.
