بلاغت نهج البلاغه در شرح علّامه جعفري

دکترفتحيه فتاحي زاده ^۱

لعيامرادي ^۲

چکيده

يکي از موضوعاتي که در ترجمه و تفسير نهج البلاغه علّامه جعفري مي‌توان مورد بررسي قرار داد، توجّه به نکات بلاغي کلام علي عليه السلام است. وي کلام امير مؤمنان عليه السلام را منبع فصاحت و بلاغت دانسته و در تفسير خويش نيز به جنبه‌هاي گوناگون بلاغت کلام ايشان توجّه داشته است. از اين رو، در اين نوشتار، به بررسي نمونه‌هايي از مسائل گوناگون علم معاني و بيان که در تفسير علّامه جعفري، مورد توجّه بوده، پرداخته شده است. ايشان در مواردي، مفهوم کلام را با توجّه به مقتضاي حال و شرايط و زمان و مکان، تفسير نموده و به جنبه‌هاي گوناگون اغراض متکلّم توجّه داشته و بيان کرده که اين سخن، با بهترين اسلوب بيان، ايراد شده است. همچنين با در نظر گرفتن چگونگي ساختار عبارات و نوع ترکيب آنها به بيان مفهوم واقعي کلام امام عليه السلام پرداخته است و ضمن اشاره به بلاغت کلام امير مؤمنان عليه السلام در بيان عبارات موجز و رسا به انواع گوناگون جلوه‌هاي بياني کلام ايشان، اعم از تشبيه و کنايه توجّه نموده است.

کليد واژه‌ها: فنون بلاغت، امام علي عليه السلام، علّامه جعفري، نهج البلاغه.

الف. طرح مسئله

يکي از موضوعات مهم مورد بررسي در تفسيرکلام معصوم، بررسي «فنون بلاغت» است و چون به اعتقاد ما، ائمّه معصوم عليهم السلامقرآن ناطق‌اند، در کلام خود، از قرآن الگو گرفته و همانند شعاعي، از جلوه