مطالعه کتاب خرید کتاب دانلود کتاب
عنوان کتاب : سیرتنا و سُنّتنا
پديدآورنده : عبد الحسین امینی
ترجمه و تحقيق : محمدحسین رحیمیان
محل نشر : قم
ناشر : مؤسسه پژوهشی روضة العباس(ع)
تاریخ انتشار : 1391
رده بندی کنگره : BP‎‏ ‎‏22‎‏/‎‏9‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏7
منبع: افق حوزه
جستجو در Lib.ir

سیرتنا و سُنّتنا

در پاسخ به سه سؤال دانشمند سوری در زمینه اهل بیت(ع) و شیعیان

از دیرباز علمای شیعه و سنی برای تبیین عقاید خویش و روشن کردن حقیقت، پرسش و پاسخ هایی مکتوب باهمدیگر داشته اند. در این مکاتبات عالم سنی سؤال های خود را در قالب نامه به یکی از علمای شیعه فرستاده و آن عالم شیعی بدان پاسخ گفته است. برخی از این سؤال و جواب ها به خاطر اهمیت طرفین مکاتبه و تفصیل سؤال و جواب به صورت کتاب درآمده و چاپ شده اند؛ مانند کتاب المراجعات اثر علامه سید عبدالحسین شرف الدین، مع الدکتور السالوس فی آیة التطهیر (علی مائدة العقیدة) از آیت الله میلانی، گفتمان امامت از آیت الله حکیم و سیرتنا و سنتنا از علامه امینی (م ۱۳۹۰ق).

کتابعلامه امینیدر پاسخ به سه سؤال دانشمند سوری پدید آمده است. علامه امینی این کتاب را در یک مقدمه و سه بخش سامان داده است:

در مقدمه ضمن بازگویی خاطرۀ خود از سفر به سوریه، دلیل نگارش کتاب را چنین می نویسد:

«امسال، یعنی سال ۱۳۸۴ هجری قمری، موفق شدیم از کشور جمهوری عربی سوریه دیدار کنیم. ما چهار ماه در آن کشور بودیم، در این مدت از کتابخانه های ارزشمند آن کشور بهره بردیم.

این کتابخانه ها دارای آثار نفیس، گران بها و کم نظیری از میراث علمی اسلامی بودند و کتاب های مخطوطی داشتند که به دست نوشت مردان علم و فضیلت و ادب، حافظان حدیث و پیشوایان فقه و تفسیر نگاشته شده بودند.

در این میان، با دانشمندان و استادان آن دیار نیز دیدار داشتیم. اخلاق پسندیده، منش های نیکو و خلق وخوی نیکوی آنان برای همیشه فراموش نشدنی است و همواره ما از آنان سپاسگزاریم.

در این سفر مدّت بیست ودو روز در شهر حلب بودیم. در طول این سفر، تا پاسی از شب در محفلی که از طرف استادان، رجال سرشناس و رهبران دینی و علمی تشکیل می یافت، شرکت می جستیم.

ما در این محفل، به پرسش های دینی پاسخ می دادیم. بحث های علمیِ مهم و سودمندی مطرح می شد که به طور کامل درباره آنها، گفتگو می کردیم و گاهی بحث ما از ساعت ۸ شب آغاز می شد و تا ساعت ۱ بعد از نیمه شب یا بیشتر به درازا می کشید.

روزی همراه استاد فاضل، آقای شیخ محمّد سعید دحدوح، پیشنماز مسجد نوحیه ـ که خدا او را از پاداش علم و دین بهره مند سازد ـ به دیدن کتابخانه ملی آن شهر رفتیم. پس از ورود، در اتاق مدیر استقرار یافتیم. مطالعه فهرست های کتابخانه چنان مرا سرگرم نمود که از سخن با دیگران غافل گشتم.

ناگاه استادِ چهارشانه و تنومندی وارد شد و در سمت راست شیخ سعید، روی صندلی نشست و با وی آهسته به گفتگو پرداخت.

من سرگرم کار خود بودم، اما در ضمن، شنیدم که شیخ به او گفت: اشکال خود را به عرض دانشمند والامقام برسان.

وی در پاسخ گفت: ایشان مشغول مطالعه هستند.

ناگاه شیخ دانشمند، جناب آقای سعید، به من رو کرد و گفت: دانشمند والامقام! این استاد اشکالی دارد و علاقه مند است آن را با جناب عالی در میان گذارد و شما اشکال او را حل کنید.

من با او سلام و احوالپرسی نمودم. سپس او را نزد خودم فراخواندم. شیخ سعید نیز نزد ما آمد. آنگاه استاد، اشکال خود را در قالب چند پرسش این گونه مطرح کرد:

در ذهن من پرسش هایی است که تاکنون نتوانسته ام آنها را حل کنم:

۱ـ چرا شیعیان با داشتن دانشمندان بزرگی چون شما، درباره اهل بیت رسول خدا(ص) غلوّ می کنند؛ در صورتی که همه مسلمانان به علی و فرزندان او مهر می ورزند؟ ما نیز به آن بزرگواران مهر می ورزیم.

۲ـ چرا شیعیان مجالس سوگواری برای اهل بیت علیهم السلام برپا می کنند؟ چرا هنوز هرروز طبق این عادت دیرینه برای اهل بیت علیهم السلام، مجالس برگزار می نمایند؟ این چه شیوه ای است که هنوز حسین حسین می گویند؟

۳ـ چرا شیعیان با تربت کربلا، عبادت می کنند و سجده بر آن را لازم و واجب می دانند؟

در حقیقت، اینها پرسش های استاد به تنهایی نبود؛ چراکه ما تا آن روز از مردم سوریه چنین پرسش ها و نظیر آنها را فراوان شنیده بودیم...

بدیهی است که این گونه شبهه ها از نادانی مردم پدید می آید، آنگاه به تدریج در میان آنان نفوذ می کند و منتشر می گردد و افرادی ستم پیشه و نادان، از روی نادانی آنها را همچون آرا و معتقدات صحیح دینی، حقیقت می پندارند.

ازاین رو، لازم دانستیم که برای پاسخ به درخواست گروهی از برادران دینی، نوشتار جداگانه ای در این موضوع بنگاریم که پرسش های یادشده و نظایر آن را با بیانی کافی پاسخ بگوید؛ این گونه شبهه ها را حلّ کند؛ امّت اسلام را به حقیقت آن مسائل، رهنمون باشد؛ و پرده های ابهام را از روی مسائل اعتقادی کنار بزند، به گونه ای که حقیقت برای همگان روشن گردد و برای هر پرسشگری، پاسخ قانع  کننده ای باشد».

علامه سپس در بخش نخست با تکیه بر عقل و برهان در پرتو آیات قرآن کریم و روایات اهل سنّت، سه بحث را دنبال می کند:

ابتدا با طرح دو واژه کلیدی «حب و بغض»، از مهرورزی به اهل بیت علیهم السلام سخن به میان می آورد و آن را با دوستی خدای متعال و پیامبر خدا(ص) ادامه می دهد، سپس با نقل چهل سخن از پیامبر خدا(ص) مهرورزی به اهل بیت علیهم السلام را ثابت می کند. وی در این راستا این پرسش را مطرح می کند که آیا مهرورزی حدومرزی دارد؟ آنگاه ضمن پاسخ آن به انگیزه های مهرورزی به پیامبر و خاندان او می پردازد و با اثبات کوتاهی در مهرورزی راه را بر ادعای غلو و زیاده روی می بندد و مهرورزی به خاندان پیامبر را سنت و شیوه او می شناساند.

در بخش دوم، سنت عزاداری به امام حسین علیه السلام را مطرح می کند. او این سنت را سنت دگرگون ناپذیر الهی می داند و پیامبر خدا را بنیان گذار سوگواری برای امام حسین علیه السلام با فرمان خدا و گزارش فرشته وحی معرفی می کند. آنگاه به صورت عملی از گوشه هایی از محافل عزاداری امام حسین علیه السلام به وسیله پیامبر رحمت در خانه همسران خود، مسجد، در جمع اصحاب و... پرده برمی دارد و ضمن بیان وظایفی چند برای مسلمانان، سنت عزاداری به امام حسین و اهل بیت علیهم السلام را سنت پیامبر رحمت معرفی می کند.

در بخش سوم کتاب، نخست حقیقت سجده را بیان می کند و با نقل روایات وارده و دسته بندی آنها اصل سجده بر خاک را ثابت و بطلان سجده بر فرش سجاده و... را آشکار می سازد. آنگاه با توجه به روایات اهل سنت و بدون آن که حتی به یک روایت از طریق شیعه اشاره کند، سجده بر تربت کربلا و راز برتری تربت مقدس کربلا را بیان می کند و سجده بر قطعه هایی نورانی از تربت پاک کربلا را موجب تقرب به خدا می داند و این عمل زیبا را نیز برگرفته شده از سنت رسول خدا صلی الله علیه وآله معرفی می کند.

ترجمه های سیرتنا و سنتنا

  1. سجده ای بر آسمان (شرحي در بيان حكمت سجده بر تربت سيد الشهداء علیه السلام) برگرفته از سيرتنا و سنتنا، روح الله عباسی، آستانه مقدسه حضرت معصومه سلام الله علیها، زائر، ۱۳۸۰، قم.
  2. راه ما راه و روش پیامبر ماست، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، تصحیح و تحقیق از محمدرضا مهدوی، دارالعلم، ۱۳۹۴ق / ۱۹۷۴م.

چاپ سیرتنا و سنتنا

چاپ های مختلفی دارد ازجمله چاپ مؤسسه پژوهشی روضة العباس علیه السلام تحقیق و ترجمه محمد حسین رحیمیان، ۱۳۹۱، قم.

منابع:فصلنامه امامت پژوهی، شماره ۷، مقاله «به بهانه معرفی اثر ارزشمند سيرتنا و سنتنا از علامه امينی» نوشتۀ محمدحسین رحیمیان؛ سایت lib.ir
تهیه و تنظیم: عباسعلی مردی