نخواب تا طعام برايت تهيه شود ؛ [ولى] او [به متكا] تكيه داد و به خواب رفت . [وقتى بيدار شد] به او گفتند: تو چنين كردى؟ گفت : آرى، وبه همين حالت ، شب را به صبح رساند و فرداى آن روز ، در حفر خندق حاضر شد و با آن حال ، غش نمود. پيامبر صلى الله عليه و آله كه از حال وى باخبر شد و او را در آن حال ديد، خداوند ، اين آيه را نازل كرد و فرمود: «بخوريد و بياشاميد تا رشته سپيد بامداد از رشته سياه [شب] بر شما نمودار شود» .
بر اساس اين روايت ، آنچه در آغاز تشريع روزه بيان شده ، اصل صيام بود كه فرموده بود: «يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ ... » ؛ 1 ليكن به كمّيت و كيفيت صيام اشارتى نشده بود، و ادامه آيه : «كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ» ، تنها بيانگر همانندىِ در وجود و وجوب صيام است ، نه بيشتر. از اين رو ، بر اساس سنّت نبوى ، مدّت زمان روزه ، از شب تا شب بوده است كه به وسيله آيه «أُحِلَّ لَكُمْ» ، حكم قبلى برداشته و حكم جديد جايگزين شد.
چهار. نسخ سنّت به سنّت
بر اساس برخى از رواياتى كه كلينى در الكافى نقل مى كند ، به دست مى آيد كه سنّت و سيره پيامبر صلى الله عليه و آله و ائمّه عليهم السلام نيز ممكن است نسخ شود، چنان كه در روايتى ، امام على عليه السلام مى فرمايد:
فَإِنَّ أَمْرَ النَّبِى صلى الله عليه و آله مِثْلُ الْقُرْآنِ ؛ نَاسِخٌ وَ مَنْسُوخٌ وَ خَاصٌّ وَ عَامٌّ وَ مُحْكَمٌ وَ مُتَشَابِهٌ...؛۲امر [سخن و فعل] پيامبر صلى الله عليه و آله همانند قرآن است كه ناسخ و منسوخ، و عام خاص، و محكم و متشابه دارد... .
در روايتى ديگر ، محمّد بن مسلم ، از امام صادق عليه السلام نقل مى كند كه در راز اختلاف برخى از روايات فرمود:
