صيانت قرآن از تحريف در احاديث « الكافي » - صفحه 120

مى تواند مطرح باشد و به عنوان تمثيل، مى توان براى آن، به نظريه نزول دفعى و تدريجى قرآن ـ كه به عنوان دو نزول مطرح است ـ اشاره كرد. اين بحث در كتب تفسيرى، ذيل آياتى كه نزول قرآن را دفعى مى داند، مثل : «إِنَّـآ أَنزَلْنَاهُ فِى لَيْلَةٍ مُّبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِينَ» ، ۱«شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِى أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْءَانُ»۲ و «إِنَّـآ أَنزَلْنَاهُ فِى لَيْلَةِ الْقَدْرِ»۳ و يا تدريجى مى داند، مثل : «وَ قَالَ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَوْلَا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْءَانُ جُمْلَةً وَ حِدَةً كَذَ لِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَكَ وَ رَتَّلْنَاهُ تَرْتِيلاً»۴ و در برخى از تفاسير، مثل تفسير الميزان ذيل آيه : «وَ لَا تَعْجَلْ بِالْقُرْءَانِ مِن قَبْلِ أَن يُقْضَى إِلَيْكَ وَحْيُهُ» ، ۵
به طور مفصّل، مطرح شده است.

2 . نزول قرآن، همراه تفسير و تأويل

قرآن كريم، با تفسير و تأويلْ بر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل مى شده و يا جبرئيل عليه السلام موظّف بوده كه جداگانه، تفسير آيات را نيز نازل كند. بدين بيان كه جبرئيل عليه السلام فقط واسطه نزول اصل وحى بر پيامبر صلى الله عليه و آله نبوده است؛ بلكه موظّف بوده تا بيان و تفسير و تأويل آيات را ـ خصوصا در مواردى كه تأويلات خاص و يا بطون قرآن مطرح است ـ از طرف بارى تعالى، بر آن حضرت نازل كند . البته اين احتمال با احتمال اوّل، در نتيجه، يكى است؛ امّا در اين جا ديگر دو نزول مطرح نيست كه يكى ويژه پيامبر صلى الله عليه و آله و ديگرى براى عموم مردم باشد؛ بلكه يك نزول مطرح است كه شامل آيات قرآنْ همراه تفسير آنها بوده و بيان آن براى افراد مختلف، داراى سعه و ضيق بوده است.
پس پيامبر صلى الله عليه و آله موظّف بوده كه فقط آيات قرآن را به كاتبان وحى و يا عموم مردم ابلاغ نمايد و تفسير و تأويل و امور ديگر در اين راستا را نزد خود نگاه دارد و يا به

1.سوره دخان، آيه ۳.

2.سوره بقره، آيه ۱۸۵.

3.سوره قدر، آيه ۱.

4.سوره فرقان، آيه ۳۲.

5.سوره طه، آيه ۱۱۴.

صفحه از 156