همچنان پاك مانده است و در مسير فطرت زندگى مى كنند؛ ولى درباره كسانى كه فطرت خود را آلوده اند ، درست عكس اين مطلب ، صادق است. هر چه فطرت آلوده تر شود ، انجام دادن كارهاى خير برايش ، سخت تر و انجام دادن كارهاى شر ، آسان تر مى گردد و به فرموده امام باقر عليه السلام :
إنَّ اللّهَ ثَقَّلَ الخَيرَ عَلى أهلِ الدُّنيا كَثِقلِهِ فى مَوازينِهِم يَومَ القِيامَةِ ؛ و إنَّ اللّهَ عز و جل خَفَّفَ الشَّرَّ عَلى أهلِ الدُّنيا كَخِفَّتِهِ فى مَوازينِهِم يَومَ القِيامَةِ؛ ^۱
خداوند ، انجام دادن كار خوب را براى اهل دنيا سنگين ساخته است ، آن گونه كه كار نيك ، در ميزان آنان در روز قيامت ، سنگين است؛ و خداوند ، انجام دادن كار بد را براى اهل دنيا سبك ساخته است ، آن گونه كه در ميزان آنان در روز قيامت ، سبك است.

معناى عقل در اين جا ، وجدان اخلاقى است . ^۱ از اين رو ، انجام دادن كارهاى خير ، موجب تقويت آن است و انجام دادن كارهاى شر ، موجب ضعف آن .
همچنين «خير» ، همه ارزش هاى اعتقادى ، اخلاقى و عملى را در بر مى گيرد و «شر» شامل همه ضدّ ارزش هاست . از اين رو ، آن دو سرآغاز سپاه عقل و جهل قرار گرفته اند .

4 . فرق «خير» و «بركت»

معناى «خير» ، كار نيك و سودمند است؛ امّا «بركت» ، به معناى تداوم و توسعه و پايدارى خير است. به سخن ديگر ، هر جا «بركت» باشد ، «خير» هست؛ امّا عكس آن ، صادق نيست و به اصطلاح ، نسبت ميان اين دو واژه ، عموم و خصوص مطلق است .

5 . آسان تر بودنِ كار خير

از آنچه گذشت ، روشن مى شود كه گرايش به «خير (نيكى)» و نفرت از «شر (بدى)»، فطرى است و فطرت هاى پاك و سالم ، از انجام دادن كارهاى خير ، احساس آرامش مى كنند ، آلودگى را بر نمى تابند و از گناه رويگردان اند . بر اين اساس ، براى آنها انجام دادن كارهاى نيك ، آسان تر از انجام دادن كارهاى نارواست ، و به فرمايش امام على عليه السلام :
الخَيرُ أسهَلُ مِن فِعلِ الشَّرِّ؛ ^۲
نيكوكارى ، آسان تر از انجام دادن بدى است.
البتّه اين مطلب ، در مورد كسانى صادق است كه سرشت انسانى شان ،