نقد انگارۀ ناروا بودن ستایش‌های امیر مؤمنان (علیه السّلام) از خود با تکیه بر خطبه‌های نهج‌البلاغه

نشریه : کتاب و سنت

نویسنده : پديدآورنده : زهرا حقی
پديدآورنده : محمد رضا سبحانی نیا

چکیده :

امیر مؤمنان،‏ امام علی (علیه السّلام) در میان سخنان نورانی و ارزشمند خود که در قالب خطابه یا غیر آن بیان فرمودند،‏ به دلایلی به معرّفی خود پرداخته‏اند که در مواردی به تمجید،‏ ستایش و مدح کشیده شده است. ممکن است گروهی این بیانات را با دیدهٔ ابهام نگریسته و به گمان غیر اخلاقی بودن هرگونه خودستایی و دور بودن آن از ساحت مقدّس امام (علیه السّلام)،‏ به سخنان حضرت تردید کنند.
این نوشتار بر آن است تا با رویکرد دفاع از معارف علوی،‏ به ویژه کتاب شریف نهج البلاغه و خطبه‏های آن،‏ از سخنان حضرت علی (علیه السّلام) دفاع کرده و شبهۀ غیراخلاقی بودن این خودستايی‏ها را دفع کند. در این راستا به این دستاورد پژوهشی نائل آمد که بیانات تمجیدآمیز امام علی (علیه السّلام) از خود،‏ از باب خودستایی مذموم و نکوهیده نبوده،‏ بلکه از باب معرّفی خود بر اساس ویژگی‏های شخصیّتی منحصر به فردی است که حضرت دارا بودند و کاملاً روا و شایسته و به مقتضای حال و ضرورت بوده است. پس به مناسبت،‏ حکمت‏های تمجید امام علی (علیه السّلام) از خود،‏ مورد توجّه قرار گرفت که أهمّ آن‌ها عبارت‌اند از: ذکر نعمت‏های خداوند،‏ بیان حقایق تاریخی،‏ دفاع از خود در برابر تهمت‏ها و ارائۀ الگوی کامل برای هدایت مردم.