نگاهي كوتاه به حديث شريف عرض دين حضرت عبدالعظيم حسني (ع) - صفحه 107

وحدت حقّه

حضرت عبدالعظيم اولين چيزى كه به عنوان اعتقادات خود بيان كرده، وحدت حقه خداى متعال است، وحدتى كه هيچ شبيه و نظير ندارد. در وحدت عددى، هر موجودى در واحد بودن خود شبيه موجود ديگر است و هر واحد عددى ـ يك در مقابل دو ـ نسبت به عدد دو، كم و اندك است، ولى خداوند واحد به وحدت حقّه حقيقيه است كه از آن در عربى به «احد» يا «واحد قهار» و در فارسى به «يكتا» و «يگانه» تعبير مى شود.
قرآن مجيد معمولاً كلمه «واحد» را براى «إله» به كار برده و كلمه «أحد» را براى «الله» استعمال كرده است. كلمه واحد غالباً در وحدت عددى به كار مى رود، ولى أحد در وحدت حقّه و به معناى بسيط از هر جهت مى باشد. و چون كلمه «احد» با «واحد قهار» مترادف است، مى توان گفت: «الله احد» همچنان كه صحيح است گفته شود: «الله واحد قهار». جناب عبدالعظيم حسنى در ابتداى اين حديث شريف به جاى كلمه «أحد» و «واحد قهار» از جمله «واحد ليس كمثله شى ء» استفاده كرده است؛ ۱ به عبارت ديگر «ليس كمثله شى ء» را به جاى قهار به كار برده است. بنابراين در مقام بيان توحيد هر سه جمله زير صحيح است:
ـ الله أحد؛ ـ الله واحد قهار؛
ـ الله واحد ليس كمثله شى ء.
معناى هر سه جمله، بيان يكتايى و يگانگى خداوند متعال است به طورى كه هيچ

1.همان گونه كه از ابن عباس نقل شده احد يعنى واحدٌ ليس كمثله شى ء؛ مجمع البيان، ج ۱۰، ص ۵۶۴.

صفحه از 128