شبهه دنیاگریزی و یاد مرگ در نهج‌البلاغه و نقد آن با تکیه بر فضای صدور

نشریه : پژوهشنامه نهج البلاغه شماره 13

نویسنده : پديدآورنده : علی حاجی خانی
پديدآورنده : کاوس روحی برندق
پديدآورنده : علیرضا صفاریان همدانی

سال / شماره پیاپی / صفحه 81-97

چکیده :

یکی از شبهات‏ محتوایی که بر کتاب شریف نهج ‏البلاغه وارد شده، شبهه دنیاگریزی و یاد مرگ به‌صورت افراطی است. به عقیده عده ‏ای، برخی از مطالبی که در نهج‏ البلاغه‏ درباره مذمت دنیا، شیوه زندگی زاهدانه، ترک تعلق به دنیا و توجه به آخرت و همچنین مطالبی که درباره یادآوری مرگ به عنوان دروازه ورود به سرای جاوید در این کتاب آمده، سابق ه‏ای ‏در صدر اسلام نداشته و تحت تأثیر رهبانیت مسیحی و یا جریان تصوف قرار دارند. این جستار درصدد است با بهره‌گیری از روش توصیفی-تحلیلی و با بررسی شرایط اجتماعی و مقتضیات زمان صدور خطبه‌ها و نامه‌های مورد تشکیک و همچنین با توجه به جغرافیای کلام در هر مورد ضمن اثبات بی‌اساس بودن شبهه، این حقیقت را روشن نماید که نه تنها چنین نگاهی، افراط‌گرایانه نیست، بلکه القای آن از سوی امام جامعه مسلمین امری ضروری و به­ جا شمرده می‌شود؛ زیرا گرایش‌هایی به دنیاطلبی و مادی‌گرایی در میان خواص و عوام جامعه آن روزگار دیده می‌شد.

کلیدواژه‌های مقاله :امام علی (ع)؛ نهج‏ البلاغه‏؛ شبهات؛ دنیاگریزی؛ مرگ؛ فضای صدور