روش فيض کاشاني در شرح احاديث غير فقهي بر اساس کتاب الوافي
دکتر نصرالله شاملي ۱
علي بناييان اصفهاني ۲
چکيده
روش شناسي، يکي از بايسته‌هاي پژوهش حديثي است. الوافي، نوشته فيض کاشاني، از جوامع روايي متأخر شيعه محسوب مي‌شود. فيض در اين کتاب، بر برخي از روايات تعليقاتي نگاشته است. اين تعليقات و شرح برخي از احاديث متأثر از گرايش‌هاي فکري اوست. در اين مقاله بيان مي‌گردد که فيض كاشاني در مباحث فقهي، داراي گرايش اخباري معتدل است؛ اما وي در برخورد با احاديث غير فقهي به تفسير و يا تأويل دست مي‌يازد.
در تاريخ حديث شيعه، روايات فقهي، بيش از ساير روايات، مورد توجه پژوهشگران واقع شده است. از اين رو، در اين مقاله، احاديث غير فقهي مورد توجه قرار گرفته است تا نمايانگر انديشه فيض و خاستگاه حکمي ـ عرفاني وي باشد.
کليد واژه‌ها: گرايش اخباري، تأويل حديث، تفسير حديث، احاديث غير فقهي، فيض کاشاني، الوافي.
درآمد
پس از تأليف جوامع چهارگانه حديث شيعه ـ كه عبارت‌اند از الكافي، كتاب من لا يحضره الفقيه، تهذيب الاحكام و الاستبصار ـ همت علما و فقهاي شيعه، بيش از همه، مصروف استنباط احكام و فقه استدلالي گرديد. از دوران شيخ طوسي به بعد، كار قابل ذكري در عرصه جمع و تدوين روايت در شيعه ملاحظه نمي‌شود و گويي شيخ طوسي گام آخر را برداشته است. ۳
اين ركود تا قرن يازدهم و ظهور محمدون ثلاثة أخر ، يعني فيض كاشاني، شيخ حرّ عاملي و علامه مجلسي ادامه يافت. در اين دوره با تأليف كتاب الفوائد المدنية توسط ملامحمد امين استرآبادي (م1026
1.عضو هيأت علمي دانشگاه اصفهان
2.شناس ارشد علوم قرآن و حديث
3.. معارف، ۱۳۸۱، ۴۰.
