براساس كتاب الدرر الكامنة و كتاب ديگر ابن حجر يعنى معجم الشيخة مريم و كتاب شذرات الذهب ابن عماد حنبلى (م 1089ق) ، معرفى مى كند . در اين جدول ، تعداد راويان زن ، 234 نفرند كه از اين تعداد ، 210 زن در قرن هشتم حضور داشته و 24 نفر به قرن هفتم تعلّق دارند .
2 . دومين تحقيق را دكتر صالح يوسف معتوق در كتاب جهود المرأة فى رواية الحديث (القرن الثامن الهجرى) ، به انجام رسانده است .
اين اثر ، در سال 1418ق ، از سوى دار البشائر الاسلامية ، در بيروت به چاپ رسيده است .
وى ، پس از مقدماتى در اشاره به شرايط فرهنگى اجتماعى قرن هشتم و معرفى مردان برجسته اين قرن ، 232 زن را در اين قرن معرفى مى كند . در معرفى زنان ، ترتيب دهه هاى اين قرن را منظور داشته است .

M4571_T1_File_4777893

4 . زنان محدّث در قرن هشتم (بر پايه سه پژوهش)

قرن هشتم ، از دوره هاى شكوفا در تاريخ اسلامى است و در اين قرن ، زنان در بسيارى از عرصه هاى علمى و اجتماعى درخشيدند .
يكى از عرصه هاى علمى حضور زنان ، اشتغال به حديث در اين قرن است .
گسترده ترين گزارش از اين دوره را ابن حجر عسقلانى در كتاب الدرر الكامنة فى اعيان المأة الثامنة به دست داده است . وى در اين كتاب ، شرح حال 5204 تَنْ از شخصيت هاى قرن هشتم را به قلم آورده كه از اين تعداد ، 190 نفر زن هستند و از اين رقم ، 171 نفر آنان به حديث اشتغال داشته اند . ^۱
البته ابن حجر در اين اثر زنان را از مردان تفكيك نكرده است . ^۲
در دوران معاصر ، سه پژوهشگر به تحليل و بررسى محدّثات قرن هشتم ، البته برپايه كتاب الدرر الكامنة پرداخته اند . در اين جا نخست به معرفى اين سه اثر پرداخته و سپس تحليل كلى از مسئله ارائه مى گردد :
1 . نخستين پژوهشگرى كه به اين موضوع پرداخته ، خانم دكتر امينه محمّد جمال الدين ، استاد دانشكده دختران دانشگاه عين شمس است .
وى ، نخست مقاله اى در مجله مركز بحوث السنّة و السيرة ، در سال 1413ق ، با عنوان النساء المحدّثات فى العصر المملوكى تحرير كرد . سپس اين مقاله را گسترش داد و در سال 1423ق ، به صورت كتابى توسط دار الهداية ، در مصر منتشر كرد .
وى ، علاوه بر تحليل كتاب الدرر الكامنة ، طى جدولى ، محدّثات قرن هفتم و هشتم را