توحيد در صفات

توحيد در صفات

توحيد صفاتى ، يعنى نفى صفات زايد بر ذات از خداوند

توحيد صفاتى ، يعنى نفى صفات زايد بر ذات از خداوند و اين مطلب ، مُلازم با توحيد ذاتى است ؛ زيرا بر اساس توحيد ذاتى ، خداى متعال ، مركّب از اجزا نيست و پذيرش صفات زايد بر ذات ، مستلزم اعتقاد به مركّب بودن خداى متعال از ذات و صفات است .

توحيد صفاتى ، متعلّق به صفات ذات است ، نه صفات فعل . به سخن ديگر ، صفات ذاتى ، مانند علم و قدرت ، عين ذات خداى متعال هستند ؛ امّا صفات فعل ، مانند اراده و كلام ، از افعال او و حادث هستند .

برخى محقّقان ، توحيد صفاتى را به معناى توحيد خداى سبحان در صفات كمالى گرفته اند[۱]و اين نظر ، برآمده از برخى احاديث است ، مانند :

كُلُّ عَزيزٍ غَيرَهُ ذَليلٌ ، و كُلُّ قَوِىٍّ غَيرَهُ ضَعيفٌ ، و كُلُّ مالِكٍ غَيرَهُ مَملوكٌ ... .[۲]

هر عزيزى غير از او خوار ، هر نيرومندى جز او ناتوان ، و هر مالكى غير از او مملوك است ... .


[۱]ر . ك : دانش نامه امام على عليه السلام ، زير نظر على اكبر صادقى رشاد : ج ۲ ص ۵۰ .

[۲]منظور ، اين است كه غير خدا ، عزّت و نيرومندى خود را از خدا مى گيرند و در حقيقت ، عزيز و قوى نيستند و در برابر قوى تر از خود ، شكست پذيرند ، در حالى كه خدا ، تنها وجود شكست ناپذير و مستقل و نيرومند است .