درآمد

بَسْمَله ، در لغت

واژه «بَسْمَلة» ، مصدرى است كه از جمله «بسم اللّه الرحمن الرحيم» گرفته شده است و به همين جهت ، به آن ، مصدر جعلى يا مَنحوت گفته مى شود ؛ مانند «حَوقَلة» كه مصدر جعلى «لا حول و لا قوّة إلّا بِاللّه » است و «هَيلَلة» كه مصدر جعلى «لا إله إلّا اللّه » است .
بنا بر اين ، معناى كلمه «بسملة» ، گفتن يا نوشتنِ ذكر «بسم اللّه الرحمن الرحيم» است . ابن سِكّيت مى گويد :
يُقالُ : قَد أكثَرتُ مِنَ البَسمَلَةِ ، إذا أكثَرَ مِن قَولِهِ «بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ» .^۱
گفته مى شود : «من بسمله را افزودم» ؛ يعنى : «بسم اللّه الرحمن الرحيم» را بسيار گفتم .
امّا مقصود ما از «بَسمَله» در اين مجال ، اشاره به متونى است كه در باره تفسير «بسم اللّه الرحمن الرحيم» و ويژگى ها ، فضائل ، كاربردها و آداب گفتن اين ذكر مبارك ، وارد شده است . البته پيش از آن ، توجّه به اين نكات ، سودمند است :