استئثار (ویژه خواری / انحصار طلبی) - صفحه 1

درآمد

استئثار، در لغت

استئثار ، مصدر است از ريشه «أثر» در مقابل «ايثار» و به معناى «مقدّم داشتن خود يا وابستگان و هواداران خود بر ديگران در تأمين نيازها و خواست ها» . گاه اين كلمه در ويژه ساختن خود بر اساس حكمت ، و نه بر مبناى نياز ، به كار مى رود . ۱
خليل مى گويد:
اِستَأثَرتُ عَلى فُلانٍ بِكَذا وَ كَذا ، أى آثَرتُ بِهِ نَفسى عَلَيهِ دونَهُ .۲
در فلان چيز بر او استئثار ورزيدم ، يعنى : آن را به خود ، اختصاص دادم و به وى چيزى ندادم .
و در لسان العرب آمده است:
اِستَأثَرَ بِالشَّى ءِ عَلى غَيرِهِ: خَصَّ بِهِ نَفسَهُ وَ استَبَدَّ بِهِ .۳
در فلان چيز ، بر ديگران ، استئثار ورزيد : آن را ويژه خويش گردانيد و به انحصار خود در آورد .
واژه «أثَرَة» نيز به معناى استئثار است . از اين رو، ابن اثير در تفسير حديث

1.ر . ك : ص ۲۰۶ (استئثار «ويژه خوارى / انحصارطلبى» / استئثار ستوده) .

2.العين : ص ۳۷ مادّه «أثر» .

3.لسان العرب : ج ۴ ص ۸ مادّه «أثر» .

صفحه از 13