مطالعه کتاب خرید کتاب
دانلود کتاب
عنوان کتاب : زيبايي‌شناسي حماسه عاشورا
زمان پدیدآورنده:
محل نشر :
ناشر
:
نوبت چاپ
:
تاریخ انتشار
:
تعداد جلد
:
تعداد صفحه
:
شمارگان
:
قطع :
زبان
:
نوع جلد
:
رده بندی
کنگره :
شابک
:
جستجو در Lib.ir
زيبايي‌شناسي حماسه عاشورا
مكتب عاشورا به مثابه چشمه جوشاني است كه جوشش آن را پاياني نيست. قرن‌هاست كه جان‌هاي تشنه از اين چشمه، جام بر مي‌دارند و سيراب مي‌شوند. گرچه اين رخداد جان‌سوز تاريخ، تلخ بود، شيريني‌هاي فراواني براي بشريت به ارمغان آورد و گرچه ناگوار بود، خاستگاه صدها بركت براي جامعه انساني شد.
شناسنامه:
تهيه كننده و ناشر: مرکز پژوهش‌هاي اسلامي صداوسيما
نویسنده: سيد محمود طاهري
صحفه‌آرا: محمد صادقي
چاپ: اول / ۱۳۹۳
شمارگان: ۶۰۰ جلد
شابک: ۲ - ۳۵۳ - ۵۱۴ - ۹۶۴ - ۹۷۸
توصیف :
مكتب عاشورا به مثابه چشمه جوشاني است كه جوشش آن را پاياني نيست. قرن‌هاست كه جان‌هاي تشنه از اين چشمه، جام بر مي‌دارند و سيراب مي‌شوند. گرچه اين رخداد جان‌سوز تاريخ، تلخ بود، شيريني‌هاي فراواني براي بشريت به ارمغان آورد و گرچه ناگوار بود، خاستگاه صدها بركت براي جامعه انساني شد.
به اين حماسه از زاويه‌هاي گوناگون نگاه و از آن، درس گرفته شده است. يكي از اين نگاه‌ها، نگاه زيبايي‌شناسانه به آن است. از آنجا كه حماسه عاشورا از اين منظر، كمتر مورد توجه قرار گرفته است، زمينه‌اي فراهم آمد تا به اين حماسه از نگاه زيبايي‌شناسانه و در ساختار اثري مستقل ـ آن هم در اندازه توان و بضاعت نگارنده ـ پرداخته شود. گرچه در اين اثر، محور سخن، «زيبايي حسّي» است و حماسه عاشورا از منظر «زيبايي حسّي» (استتيك) بررسي شده است، به ابعاد «زيبايي معنوي» حماسه عاشورا نيز اشاره گرديده است؛ زيرا در فرهنگ اسلامي، زيبايي، اعم از حسّي و معنوي است و همان‌گونه كه زيبايي حسّي مصاديقي دارد، زيبايي معنوي نيز مصداق‌هايي دارد، كه چه‌بسا با هيچ‌كدام از معيارهاي حسّي، نمي‌توان اندازه‌گيري كرد؛ چنانكه استاد علامه محمدتقي جعفري در تبيين اين سخن حضرت زينب عليها السلام كه فرمود: «ما رأيتُ اِلّا جَميلاًـ» و نيز درباره جنبه زيبايي معنوي حماسه عاشورا مي‌گويد: زيبايي‌هاي معقول (معنوي)، كوتاه‌ترين راه به سوي خداست... در مورد حسين بن علي بايد ديد در درون اين مرد، چه چيزي نهفته بود كه اگر حادثه صدها بار هم تندتر از اين مي‌شد، براي او هيچ فرقي نمي‌كرد... بلكه حضرت زينب هم زيبايي اين حادثه را مي‌ديد. يزيد به حضرت زينب گفت: ديدي با برادرت چه كردند؟ زينب گفت «ما رأيتُ اِلّا جَميلاً.» ما بايد درباره زيبايي؛ چه تصوري داشته باشيم كه قطعه قطعه شدن اعضاي عده‌اي از پاكان اولاد آدم، اين‌گونه زيبا جلوه كند؟ ما از زيبايي چه چيزي بايد در نظر داشته باشيم كه آن همه مصائب و شدايد را زيبا بدانيم.
بخشی از مقدمه کتاب:
«ما رأيتُ اِلّا جَميلاً؛ جز زيبايي نديدم».۱
مكتب عاشورا به مثابه چشمه جوشاني است كه جوشش آن را پاياني نيست. قرن‌هاست كه جان‌هاي تشنه از اين چشمه، جام بر مي‌دارند و سيراب مي‌شوند. گرچه اين رخداد جان‌سوز تاريخ، تلخ بود، شيريني‌هاي فراواني براي بشريت به ارمغان آورد و گرچه ناگوار بود، خاستگاه صدها بركت براي جامعه انساني شد. به اين حماسه از زاويه‌هاي گوناگون نگاه و از آن، درس گرفته شده است. يكي از اين نگاه‌ها، نگاه زيبايي‌شناسانه به آن است. از آنجا كه حماسه عاشورا از اين منظر، كمتر مورد توجه قرار گرفته است، زمينه‌اي فراهم آمد تا به اين حماسه از نگاه زيبايي‌شناسانه و در ساختار اثري مستقل ـ آن هم در اندازه توان و بضاعت نگارنده ـ پرداخته شود.
گرچه در اين اثر، محور سخن، «زيبايي حسّي» است و حماسه عاشورا از منظر «زيبايي حسّي» (استتيك) بررسي شده است، به ابعاد «زيبايي معنوي» حماسه عاشورا نيز اشاره گرديده است؛ زيرا در فرهنگ اسلامي، زيبايي، اعم از حسّي و معنوي است و همان‌گونه كه زيبايي حسّي مصاديقي دارد، زيبايي معنوي نيز مصداق‌هايي دارد، كه چه‌بسا با هيچ‌كدام از معيارهاي حسّي، نمي‌توان اندازه‌گيري كرد؛ چنانكه استاد علامه محمدتقي جعفري در تبيين اين سخن حضرت زينب عليها السلام كه فرمود: «ما رأيتُ اِلّا جَميلاً» و نيز درباره جنبه زيبايي معنوي حماسه عاشورا مي‌گويد:
زيبايي‌هاي معقول (معنوي)، كوتاه‌ترين راه به سوي خداست... در مورد حسين بن علي بايد ديد در درون اين مرد، چه چيزي نهفته بود كه اگر حادثه صدها بار هم تندتر از اين مي‌شد، براي او هيچ فرقي نمي‌كرد... بلكه حضرت زينب هم زيبايي اين حادثه را مي‌ديد. يزيد به حضرت زينب گفت: ديدي با برادرت چه كردند؟ زينب گفت: «ما رأيتُ اِلّا جَميلاً.» ما بايد درباره زيبايي؛ چه تصوري داشته باشيم كه قطعه قطعه شدن اعضاي عده‌اي از پاكان اولاد آدم، اين‌گونه زيبا جلوه كند؟ ما از زيبايي چه چيزي بايد در نظر داشته باشيم كه آن همه مصائب و شدايد را زيبا بدانيم. زيبا يعني چه؟ يعني حادثه حسين، جمال هم داشت، فقط جلال نيست.۲
همان‌گونه كه درك زيبايي‌هاي مادي به آييني خاص محدود نمي‌شود و هر انساني با هر گرايشي ـ بدون كمك آموزههاي ديني ـ زيبايي‌هاي مادي را درك مي‌كند، زيبايي‌هاي معنوي نيز اينگونهاند. درك اين دسته از زيبايي‌ها نيز مشروط به گرايش ديني خاصي نيست و تنها كافي است، شخص وجداني بيدار و طبعي ظريف و فطرتي لطيف داشته باشد. در اين صورت آن را درك خواهد كرد و بدون آنكه نظر دين خويش را در اين باره جويا شود، به سوي آن گرايش مي‌يابد. اينجاست كه ميان ياران سيدالشهدا عليه السلام ، مسيحي مجذوب، گنه‌كار تائب و گريزپاي پشيمان نيز ديده ميشود. بي‌گمان بهترين تحليل يا تحليل منحصر به فرد چنين رخدادهايي، تحليل زيبايي‌شناسانه خواهد بود كه بر اساس آن، برخي انسانها بي‌آنكه شناخت درستي از حسين عليه السلام داشته باشند، يا از دين و باورهاي مذهبي خود، رهنمودي براي پيوستن به ايشان دريافت كنند، به حكم فطرت جمال‌طلب و وجدان زيبا‌جوي خود، سخت به حضرتش دل ميبندند و مجذوب او مي‌شوند و در اين دلدادگي، تا پاي جان ميايستند و از جام شهادت مينوشند.
----------------
نشاني: قم، بلوار امين، مرکز پژوهش‌هاي اسلامي صداوسيما؛ تلفن: ۳۲۹۱۵۵۱۱ - ۰۲۵ دورنگار: ۳۲۹۱۵۵۱۰
تهران: خيابان جام جم، ساختمان شهيد رهبر، طبقه زير زمين؛ تلفن: ۲۲۰۱۴۷۳۸ - ۰۲۱ نمابر: ۲۲۱۶۴۹۹۷
دفتر خراسان: مشهد، خيابان امام خميني رحمه الله ، جنب باغ ملي، ساختمان صبا، طبقه سوم؛ تلفن: ۳۲۲۱۵۱۰۸ - ۰۵۱ نمابر: ۳۲۲۱۵۱۰۶
