حجت الاسلام سبحانی‌نیا گفت: با توجه به اینکه موضوع تهذیب نفس متکفل تبیین رابطه انسان با خدا و رابطه او با نفس خویش در مسیر تهذیب نفس است به نظر می‌رسید بحث ارتباط انسان با نفس خود از منظر اخلاق می‌تواند موضوعی مهم باشد.
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات فارسحجت الاسلام «محمد تقی سبحانی نیا»عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث و معاون فرهنگی، ارتباطات و امور بین الملل مؤسسه دارالحدیث، به تازگی کتاب «رفتار اخلاقی انسان با خود» را تالیف کرده است.
این کتاب هفت فصل دارد که عبارت است از: مفاهیم و کلیات، مبانی رفتار اخلاقی با خود، تحلیل مفهومی رفتار اخلاقی با خود، راه های شناخت خود، مواجهه شناختی با خود، مواجهه احساسی با خود و مواجهه رفتاری با خود.
مهمترین ویژگی این کتاب این است که ارتباط انسان با خود یا به تعبیر دیگر مواجهه انسان با نفس خویش را در د۳ رده بررسی کرده است. مواجه نخست انسان با خودش مواجهه شناختی است. این مواجهه از مهمترین و بنیادی‌ترین نوع ارتباط انسان با خود است. یعنی انسان با ساماندهی مواجهه نخست (معرفت نفس) در حقیقت دو نوع مواجهه بعدی را در مسیر صحیح نشان می‌دهد.
نوع دوم مواجهه با خود، مواجهه احساسی است. احساساتی که انسان نسبت به خود پیدا می‌کند مبتنی بر شناختی است که از خویشتن خویش دارد. بنابراین زیربنای مواجهه احساسی با خود مواجهه شناختی خواهد بود. برای مثال حس عزت نفس یا حس خود کم بینی بر پایه شناختی که انسان از خود دارد بنا می‌شود.
نوع سوم مواجهه و ارتباط با خود، مواجهه رفتاری است. این نوع ارتباط با خود نشأت گرفته از دو نوع ارتباط پیشین خواهد بود و میوه و ثمره دو نوع مواجهه پیشین به شمار می‌رود.
البته در فصل پایانی کتاب که به موضوع مواجهه رفتاری اختصاص یافته کنترل نفس از مهمترین رفتارهای اخلاقی انسان با خویش دانسته شده است . در ادامه این فصل، موضوع امکان کنترل نفس از طریق کنترل فکر ، کنترل قلب و کنترل اعضا و جوارح به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است.
حجت السلام سبحانی نیا در گفتگو با خبرنگار کتاب و ادبیات فارس درباره این کتاب گفت: تاکنون کتب اخلاقی فراوانی توسط اندیشمندان مسلمان به رشته تحریر در آمده و منتشر شده است، اما ویژگی آثار منتشر شده که تعداد آنها از شماره خارج است غالبا در موضوع کلی اخلاق و یا در دو حوزه رابطه انسان با خدا و یا رابطه انسان با همنوعان پرداخته است. یعنی بعد اجتماعی و بعد معنوی و الهی مورد عنایت اندیشمندان بوده است اما مع الاسف به رابطه انسان با خود به طور مستقل پرداخت نشده و تا اندازه زیادی این مهم مغفول واقع شده است.
وی افزود: این درحالی است که در آموزه‌های دینی ما موضوع معرفت نفس و تهذیب نفس از اهمیت وصف ناپذیری برخوردار است و تأکید فراوانی بر این موضوع در روایات اسلامی وجود دارد. با توجه به اینکه موضوع تهذیب نفس متکفل تبیین رابطه انسان با خدا و رابطه او با نفس خویش در مسیر تهذیب نفس است به نظر می‌رسید بحث ارتباط آدمی با نفس خویش از منظر اخلاق می‌تواند موضوعی مهم و در عین حال مورد نیاز باشد. و لذا می‌توانم ادعا کنم که این اثر هم از نظر محتوایی و هم از نظر عنوان و موضوع منحصر به فرد است.
سبحانی نیا در پاسخ به این سوال که چرا بین موضوعات متعدد در حوزه اخلاق سراغ این موضوع رفته است،اظهار داشت: این اثر در حقیقت برگرفته شده از رساله دکتری من بوده است که با همین عنوان در طی بیش از دو سال زیر نظر اساتید بزرگواری چون احد فرامرز قراملکی، محسن جوادی و هادی صادقی به سرانجام رسید
چاپ اول این کتاب با تیراژ ۱۰۰۰ نسخه جلد نرم و بهای ۸۵۰۰ تومان در ۳۲۷ صفحه به تازگی از سوی سازمان چاپ و نشر دارالحدیث منتشر شده است.
