حدیثی ما را تشکیل می‌دهند. از میان این مجموعه‌ها کتاب «‏‏مصباح المتهجد»‏‏ شیخ طوسی نخستین كتاب جامع و روشمند در زمینه گردآوری كتب ادعیه شیعی به شمار می‌رود. در میان «ادعیه مأثور»، ادعیه سه ماه رجب، شعبان و رمضان از نظر كثرت و مضمون و محتوا بیشتر جلب توجه می‌كنند.
با توجه به این که تاکنون پ‍‍‍‍‍ژوهش‌های جدّی در بار‏‏ه ‏‏تحلیل مضامین ادعیه صورت نگرفته، گرچه شروحی بر برخی ادعیه و كتب دعایی مانند صحیفه سجادیّه نگارش یافته است، این پژوهش به تحلیل محتوایی ادعیه ماه رجب بر پایه كتاب ‏‏مصباح المتهجد‏‏ می‌پردازد. چهارده دعا در شانزده صفحه، به‌ عنوان دعاهای مخصوص ماه رجب در این کتاب گردآوری شده است.
موضوع پژوهش در تحلیل ادعیه ماه رجب با چند سؤال جدّی رو به رو‏‏ است.
سؤال اول. تحلیل مضامین ادعیه ماه رجب به چه نتایجی می‌انجامد؟
سؤال دوم. در ادعیه ماه رجب کدام مفاهیم از اولویت خاصی برخوردار هست‏‏؟
این نوشتار با پیش رو داشتن سؤالات مذکور پژوهشی تحلیلی در ادعیه ماه رجب نموده است.

دعاهای ماه رجب در یک نگاه

شیخ طوسی در کتاب مصباح المتهجد به گردآوری اعمال عبادیّ مستحبّی و ادعیه و زیارت‌ها می‌پردازد. شیخ از مجموع چهار باب اصلی^۱ کتاب خود، یک باب را به ادعیه و اعمال ماه‌ها اختصاص داده است. از میان ماه‌ها، ماه رجب از فضیلت خاصی برخوردار هست‏‏ که نویسنده چهارده دعا را ذیل این ماه گردآوری نموده است. از آنجا که در بخش تحلیل از دعاها با شماره یاد می‌شود، لذا لازم می‌نماید که ادعیه مذکور معرفی گردد. این دعاها، به ترتیب، عبارت‌اند از:

اول. دعای شب اول ماه رجب

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِأَنَّکَ مَلِیكٌ (مَلِکٌ)، وَ أَنَّکَ عَلَی كُلِّ شَیْ‏ءٍ مُقْتَدِرٌ (قدیرٌ مُقْتَدِرٌ) وَ أَنَّکَ مَا تَشَاءُ مِنْ أَمْرٍ یَكُن، اللَّهُمَّ إِنِّی أَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ بِنَبِیِّکَ محمّد نَبِیِّ الرَّحْمَه صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَا محمّد یَا رَسُولَ.‏‏..