41

جعفر آشتيانى

مهدى سليمانى آشتيانى

فقيه، حكيم و اديبِ دانشمند آقاميرزا جعفر آشتيانى، ملّقب به «ميرزاى كوچك» برادرزاده و داماد آيت اللّه ميرزا حسن آشتيانى(م 1319ق) است. سالها در خدمت عمومىِ خود مراتب علم و دانش را آموخته و فقه و اصول را در محضر او تكميل كرده است.
حكمت و فلسفه را از اساتيد بزرگ تهران و مدرسين ثلاث يعنى آقا محمدرضا قمشه اى(م 1306ق)، آقا على مدرس زنوزّى(م 1307ق) و آقاميرزا ابوالحسن جلوه(م 1314ق) كه هر سه از اجله فلاسفه و حكماى اواخر قرن 13 و اوايل قرن 14 در حوزه تهران هستند، به كمال فراگرفت و خود به مقام ارجمندى در اين دانش نايل آمد.
او علاوه بر فقه، اصول و حكمت، در عرفان، نجوم، طب، حساب و هندسه نيز تخصّص داشت و در دو رشته ادبيات و رياضيات صاحب نظر بود و بر معاصران خود تفوّق داشت. ^۱
آشتيانى در 1324ق درگذشت و در جوار مرقد شريف حضرت سيدالكريم عليه السلام در شهر رى مدفون گرديد. حكيم، فيلسوف و عارف فرزانه آيت اللّه ميرزا مهدى آشتيانى

مقدماتى ، در آموزشگاه خود تأسيس كرد و ، بدين ترتيب ، اولين گام در تربيت رسمى معلّمان كودكان استثنايى برداشته شد .
در 1343 ، كتاب حساب را براى كودكان ناشنوا و روش آموزش كر و لال ها را براى آموزگاران نوشت . در كتاب اخير ، ضمن توضيح صداهاى زبان فارسى و روش آموزش تلفّظ و لبخوانى ، اصولِ «زبان مصوّر» را به تفصيل شرح داده است . زبان مصوّر مجموعه علايم بصرى است كه با استفاده از آن مى توان ساختار زبان را به ناشنوايان آموخت . در همين زمان ، «گاهنامه» ، وسيله اى بصرى براى آموختن چگونگى بلند و كوتاه شدن روزها ، را ساخت .
آموزشگاه باغچه بان ، در زمان حيات وى ، از هر نظر گسترده و مجهز شد . با اجراى برنامه تربيت معلّم ناشنوايان ، مدارس و كلاسهاى ويژه و هنرستانها و كلاسهاى بزرگسالان (اكابر) و باشگاهها و مراكز پژوهشى و خدمات ويژه ، از جمله دوره هاى تربيت رابط ناشنوايان در تهران و شهرستانها تأسيس شد و ناشنوايان به مراكز آموزش عالى راه يافتند .
باغچه بان ، در اواخر عمر ، «جمعيت سلام» يا «گراميداشت» را ، با نيّت تشويق مردم به تجليل از نيكوكاران در زمان حياتشان ، تأسيس كرد و جزوه «آدمى اصيل» را در اين باره منتشر ساخت .
از كتاب هاى شعر و نمايشنامه و داستانهاى كودكانه باغچه بان به زبان فارسى نُه اثر به چاپ رسيده است . از جمله آثار چاپ نشده او در اين حوزه نمايشنامه آهنگين مجادله دو پرى است . همچنين در روشهاى تدريس خواندن و نوشتن و آموزش ناشنوايان ، سيزده اثر از وى منتشر شده است . آثار او به زبان تركى بالغ بر دوازده كتاب است كه ، از آن ميان ، ترجمه رباعيات خيام ، به نام رباعيات آذرى خيام ، ارزش خاصى دارد . رباعيات باغچه بان ، كه در 1337 به چاپ رسيد ، آيينه افكار و فلسفه زندگى او است . باغچه بان در 4 آذر 1345 درگذشت .