۹۴۰۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :قلتُ : اللّهُمّ لا تُحوِجْني إلى أحَدٍ مِن خَلقِكَ ، فقالَ رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله : يا عليُّ ، لا تَقولَنَّ هكذا ......... قُل : اللَّهُمَّ لا تُحْوِجْني إلى شِرارِ خَلقِكَ ، قلتُ : يا رسولَ اللّهِ، و مَن شِرارُ خَلقِهِ ؟ قالَ : الذينَ إذا اُعطُوا مَنَعُوا ، و إذا مُنِعُوا عابُوا . ^۱

(انظر) البدعة : باب 332 .

1953

شِرارُ المُسلِمينَ

۹۴۰۱.بحار الأنوار عن جابِرِ بنِ عبدِ اللّه :قالَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله: أ لا اُخبِرُكم بِشِرارِ رِجالِكُم ؟ قُلنا : بَلى يا رسولَ اللّهِ ، قالَ : إنَّ مِن شِرارِ رِجالِكُمُ البَهّاتُ الجَرِيءُ الفَحّاشُ ، الآكِلُ وَحدَهُ ، و المانِعُ رِفدَهُ ، و الضّارِبُ عَبدَهُ ، و المُلجِئُ عِيالَهُ إلى غَيرِهِ . ^۲

۹۴۰۲.الإمامُ الصّادقُ عن أبيه عن جدّه عن عليّ بن أبي طالب عليهم السلام: قال رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : أ لا اُخبِرُكم بِشِرارِك؟قالوا:بَلى يا رسولَ اللّهِ، قالَ : المَشّاؤونَ بِالنَّمِيمَةِ ، المُفَرِّقُونَ بينَ الأحِبَّةِ ، الباغُونَ لِلبُرآءِ العَيبَ . ^۳

۹۴۰۰.امام على عليه السلام :گفتم خدا مرا محتاج هيچكس از مخلوقينت مگردان پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود اى على! اينگونه نگو بلكه بگو : خدايا! مرا به بدترين افراد خلق خود نيازمند مگردان . عرض كردم اى رسول خدا! بدترين خلق او چه كسانى هستند؟ فرمود : كسانى كه چون به آنان عطا شود ، [از عطاى به ديگران] دريغ ورزند و هرگاه عطا نشوند ، عيبجويى و انتقاد كنند .

1953

بدترين مسلمانان

۹۴۰۱.بحار الأنوار به نقل از جابر بن عبد اللّه :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : آيا شما را از بدترين مردانتان خبر ندهم؟ عرض كرديم : چرا ، اى رسول خدا. فرمود : از بدترين مردان شما كسانى هستند كه به مردم پيوسته تهمت مى زنند ، گستاخند ، بد زبانند ، تنها خورند ، دستِ دهنده ندارند ، بنده خود را مى زنند ، و عائله شان را [براى تأمين مخارج خود ]محتاج ديگران مى سازند .

۹۴۰۲.امام صادق از پدرش از جدش از امام على عليهم السلام: پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به اصحابش فرمود : آيا شما را از بدترين افرادتان خبر ندهم؟ عرض كردند : چرا ، اى رسول خدا . فرمود : آنان كه سخن چينى مى كنند ، ميان دوستان جدايى مى افكنند، و براى بى گناه عيب مى تراشند .

۹۳۹۷.الإمامُ الصّادقُ عن آبائِه عليهم السلام: قالَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : أ لا اُنَبِّئُكُم بِشَرِّ الناسِ ؟ قالوا : بَلى يا رسولَ اللّهِ . قالَ : مَن أبغضَ الناسَ و أبغَضَهُ الناسُ ، ثُمّ قالَ : أ لا اُنَبِّئُكُم بِشَرٍّ مِن هذا ؟ قالوا: بلى يا رسولَ اللّهِ. قالَ: الذي لا يُقِيلُ عَثرَةً، و لا يَقبَلُ مَعذِرَةٍ ، و لا يَغفِرُ ذَنبا . ثُمّ قالَ : أ لا اُنَبِّئُكُم بِشَرٍّ مِن هذا ؟ قالوا : بلى يا رسولَ اللّهِ . قالَ : مَن لا يُؤمَنُ شَرُّهُ و لا يُرجى خَيرُهُ . ^۱

۹۳۹۸.عنه عليه السلام :شَرُّ الرِّجالِ التُّجّارُ الخَوَنَةُ . ^۲

(انظر) التجارة : باب 455 .

1952

شِرارُ الخَلقِ

۹۳۹۹.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :ألا إنّ بعدَ زمانِكُم هذا زَمانا عَضُوضا ، يَعَضُّ المُوسِرُ على ما في يَدِهِ حِذارَ الإنفاقِ ، و قد قالَ اللّهُ تعالى : «وَ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ»^۳ و سَيِّدُ شِرارِ الخَلقِ يُبايِعُونَ كُلَّ مُضطَرٍّ ، ألا إنَّ بَيعَ المُضطَرِّينَ حَرامٌ . ^۴

۹۳۹۷.امام صادق عليه السلام به نقل از نياكان خود عليهم السلام: پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : آيا شما را از بدترين افراد مردم خبر ندهم؟ عرض كردند : چرا ، اى رسول خدا . فرمود : كسى كه مردم را دشمن بدارد و مردم نيز او را دشمن بدارند . سپس فرمود : آيا بدتر از اين را به شما معرفى نكنم؟ عرض كردند : چرا ، اى رسول خدا ، فرمود : كسى كه از لغزشى در نمى گذرد و پوزشى را نمى پذيرد و گناهى را نمى بخشد . سپس فرمود : آيا شما را به بدتر از اين فرد آگاه نسازم؟ عرض كردند : چرا، اى رسول خدا . فرمود : كسى كه نه از شرّش ايمنى هست و نه به خيرش اميدى .

۹۳۹۸.امام صادق عليه السلام :بدترين مردم، بازرگانان خيانت كارند .

1952

بدترين خلايق

۹۳۹۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بدانيد كه بعد از اين روزگار شما ، روزگارى بس سخت فرا مى رسد ؛ توانگر آنچه دارد ، از ترس انفاق ، با چنگ و دندان نگه مى دارد ، حال آن كه خداوند متعال فرموده است : «اگر چيزى انفاق كنيد عوضش را مى دهد» . سرآمد بدترين خلايق كسانى هستند كه با افراد مضطرّ معامله مى كنند . بدانيد كه معامله با افراد مضطرّ ناروا است .