1717

النَّوادِرُ

۸۳۳۶.تحف العقول :فيما اُوحِيَ إلى موسى عليه السلام : أكرِمِ السائلَ إذا أتاكَ بِرَدٍّ جَميلٍ أو إعطاءٍ يَسِيرٍ . ^۱

۸۳۳۷.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :أجرُ السائلِ في حَقٍّ لَهُ كَأجرِ المُتَصَدِّقِ علَيهِ . ^۲

۸۳۳۸.عنه صلى الله عليه و آله :اُنظُرُوا إلى السائلِ، فإن رَقَّتْ لَهُ قُلوبُكُم فَأعطُوهُ ، فإنّهُ صادِقٌ . ^۳

۸۳۳۹.عنه صلى الله عليه و آله :الأيدِي ثلاثٌ : فَيَدُ اللّهِ عزّ و جلّ العُليا ، و يَدُ المُعطِي التي تَلِيها ، و يَدُ السائلِ السُّفلى فَأعْطِ الفَضلَ و لا تُعجِزْ نَفسَكَ . ^۴

۸۳۴۰.عنه صلى الله عليه و آله :شَهادَةُ الذي يَسألُ في كَفِّهِ تُرَدُّ . ^۵

۸۳۴۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :لا تَستَحِ مِن إعطاءِ القَليلِ؛ فإنَّ الحِرمانَ أقَلُّ مِنهُ . ^۶

۸۳۴۲.عنه عليه السلام :لِتَكُنْ يَدُكَ العُليا إنِ استَطَعتَ . ^۷

1717

گوناگون

۸۳۳۶.تحف العقول :از جمله وحى هاى خداوند متعال به موسى عليه السلام اين بود : هرگاه سائلى نزد تو آمد، او را گرامى دار ، بدين سان كه يا با روى و زبان خوش جوابش كن و يا اندك چيزى به او بده .

۸۳۳۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اجر سائلى كه حقّ خود را بخواهد ، همانند اجر آن كسى است كه به او صدقه [و حقّش را ]مى دهد .

۸۳۳۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :به سائل بنگريد ، اگر دلتان به حال او سوخت ، عطايش دهيد كه او راست مى گويد.

۸۳۳۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دستها سه گونه اند : دست خداوند عزّ و جلّ كه دست برتر است، و دست بخشنده كه بعد از آن است، و دست سائل كه دست زيرين (گيرنده) است . پس ، بخشنده باش و خود را ناتوان و درمانده مساز .

۸۳۴۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :شهادت دادن كسى كه دست سؤال و گدايى دراز مى كند پذيرفته نيست .

۸۳۴۱.امام على عليه السلام :از عطاى اندك شرم مكن ؛ زيرا محروم كردن اندكتر از آن است .

۸۳۴۲.امام على عليه السلام :تا مى توانى دستِ برتر [دهنده ]داشته باش .

۸۳۳۳.عنه عليه السلام :أطعِمُوا ثلاثةً ثُمّ أنتُم بالخِيارِ علَيهِ ، إن شِئتُم أن تَزدادُوا فَازدادُوا و إلاّ فقد أدَّيتُم حَقَّ يَومِكُم . ^۱

۸۳۳۴.الأمالى للطوسي عن خلاّدٍ عن رجلٍ قالَ :كنّا جُلوسا عِندَ جعفرٍ عليه السلام فجاءَهُ سائلٌ فَأعطاهُ دِرهَما ، ثُمّ جاءَ آخَرُ فَأعطاهُ دِرهَما ، ثُمّ جاءَ آخَرُ فَأعطاهُ دِرهَما ، ثُمّ جاءَ الرابعُ فقالَ لَهُ : يَرزُقُكَ رَبُّكَ ، ثُمّ أقبَلَ علَينا فقالَ : لَو أنَّ أحَدَكُم كانَ عِندَهُ عِشرونَ ألفَ دِرهَمٍ و أرادَ أن يُخرِجَها في هذا الوَجهِ لأَخرَجَها ، ثُمّ بَقِيَ لَيس عِندَهُ شيءٌ ، ثُمّ كانَ مِنَ الثلاثةِ الذين دَعَوا فلَم تُستَجَبْ لَهُم دَعوَةٌ . ^۲

1716

مَوارِدُ الإنفاقِ مِن بَيتِ المالِ

۸۳۳۵.وسائل الشيعة :محمّدُ بنُ أبي حمزةَ ، عن رجلٍ بَلَغَ بهِ أمِيرَ المؤمنينَ عليه السلام قالَ : مَرَّ شَيخٌ مَكفوفٌ كبيرٌ يَسألُ ، فقالَ أميرُ المؤمنينَ عليه السلام : ما هذا ؟ قالوا : يا أميرَ المؤمنينَ، نَصرانيٌّ . فقالَ أميرُ المؤمنينَ عليه السلام : استَعمَلتُمُوهُ حتّى إذا كَبِرَ و عَجَزَ مَنَعتُمُوهُ ؟ ! أنفِقُوا علَيهِ مِن بَيتِ المالِ . ^۳

۸۳۳۳.امام صادق عليه السلام :تا سه سائل را غذا بدهيد ؛ پس از آن مختاريد ، اگر خواستيد به غير آنها نيز بدهيد و گر نه وظيفه آن روز خود را انجام داده ايد .

۸۳۳۴.الأمالى للطوسى به نقل از خلاّد از قول مردى :خدمت امام صادق عليه السلام نشسته بوديم كه سائلى آمد ، حضرت يك درهم به او داد . سپس يكى ديگر آمد، حضرت يك درهم به او داد ، سومى وارد شد، حضرت يك درهم به او داد ، چهارمى آمد حضرت به او فرمود : خداوند روزى ات را بدهد . آنگاه رو به ما كرد و فرمود : اگر يك نفر از شما بيست هزار درهم داشته باشد و بخواهد همه را در اين راه خرج كند ، خرج مى شود و خودش بى چيز مى ماند ؛ چنين كسى در زمره سه نفرى باشد كه دعا مى كنند و دعايشان مستجاب نمى شود .

1716

موارد انفاق از بيت المال

۸۳۳۵.وسائل الشيعة به نقل از محمّد بن ابى حمزه از قول مردى :مردى نابينا و سالخورده مشغول گدايى بود . امير المؤمنين عليه السلام پرسيد : اين كيست؟ عرض كردند :
اى امير المؤمنين ! او مردى نصرانى است . امير المؤمنين عليه السلام فرمود : از او كار كشيديد و حالا كه پير و عاجز شده است، كمكش نمى كنيد؟! از بيت المال به او چيزى بدهيد .