223
تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری

كتاب ديگر او نيز الثمرة الظاهرة من الشجرة الطاهرة ، در چهار مجلّد به شكل مشجّر است . ۱

6 . آثار ابن عنبه

آثار منتشر نشده ابن عنبه در دانش انساب ، عبارت اند از :
أنساب آل أبى طالب
اين كتاب ، به زبان فارسى نوشته شده است و از متن آن بر مى آيد كه پس از عمدة الطالب نگاشته شده است ، آن چنان كه گويى ترجمه آن به فارسى (با اندكى تغيير) است . بنا به گزارش شيخ آقا بزرگ ، سيّد صدر ، آن را در كتاب خانه محدّث نورى ديده است . نويسنده الذريعة احتمال يكى بودن اين كتاب با التحفة الجمالية فى أنساب الطالبية را داده است . ۲

بحرالأنساب ۳

اين كتاب ، شامل يك مقدّمه و پنج فصل است .
نسخ خطّى اين كتاب ، در كتاب خانه حكيم در نجف و معهد المخطوطات العربية ى قاهره موجود است . ۴ نسخ ديگر آن در كتاب خانه خديو در قاهره نگهدارى مى شود . ۵

تحفة الطالب فى النسب ۶

نويسنده الذريعة احتمال يكى بودن اين كتاب با التحفة الجمالية را داده است . ۷

1.الذريعة، ج ۵ ، ص ۱۵ (ش ۶۱)؛ هدية العارفين، ج ۲، ص ۱۶۶؛ معجم المؤلفين، ج ۱۱ ، ص ۱۳۸.

2.الذريعة، ج ۲، ص ۳۷۶ (ش ۱۵۱۲)؛ موسوعة مؤلّفى الإماميّة، ج ۴، ص ۲۱۴.

3.الذريعة، ج ۳، ص ۳۲ (ش ۵۷)؛ موسوعة مؤلّفى الإمامية، ج ۴، ص ۲۱۴.

4.دائرة المعارف بزرگ اسلامى، ج ۴، ص ۳۴۵.

5.االذريعة، ج ۳، ص ۴۴۸ (ش ۱۶۲۷).

6.الذريعة، ج ۳، ص ۴۴۸ (ش ۱۶۲۷).

7.همان جا.


تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
222

نگاشته و تأكيد كرده كه اين قصيده را شهيد اوّل ، از فخر المحقّقين ، از علاّمه حلّى ، از پدر علاّمه ، از ابن ابى الحديد ، روايت مى كند . ۱ همچنين ابياتى در رثاى امام حسين عليه السلام و اشعارى در توسّل به اهل بيت عليهم السلام از مشاهير شعراى شيعه (مانند سيّد حِميَرى ، ابن حماد ، ابن حجاج و صاحب بن عبّاد) در آن آمده است . تاريخ نگارش اين مجموعه ، اواخر شعبان 868 هجرى است . ۲

5 . آثار ابن مُعَيّه

همچنان كه در شرح حال ابن معيّه ياد شد ، وى كتاب ها و رساله هاى متعدّدى نوشته كه غالب آنها در زمينه انساب ، رجال و تاريخ است . از آن جمله ، كتابى در معرفة الرجال (در دو جلد) و نهاية الطالب فى نسب آل أبى طالب (در دوازده جلد) ، شايان ذكر است . ۳ كتاب نخست ، ظاهراً باقى نمانده و درباره كتاب دوم نيز شيخ آقا بزرگ ، گزارش داده كه نسخه اى از آن به سال 901 ق ، در مكّه بوده است . ۴
كتاب ديگر ابن معيّه ، سبك الذهب فى شبك النسب نام دارد كه درباره انساب بنى هاشم است . ۵ بنا به نقل صاحب الذريعة ، نسخه ناقصى از اين كتاب در كتاب خانه شيخ على كاشف الغطاء و نسخه كامل آن در كتاب خانه صدر ، موجود است . ۶
كتاب ديگر ابن معيّه ، تذييل ( / تبديل) الأعقاب فى الأنساب نام دارد . ۷

1.همان جا.

2.الذريعة، ج ۲۰، ص ۷۷ (ش ۱۹۹۶).

3.عمدة الطالب، ص ۱۶۹ ـ ۱۷۰؛ مصفّى المقال، ص ۴۳۸؛ الذريعة، ج ۲۱، ص ۲۵۷ (ش ۴۹۱۶).

4.الذريعة، ج ۲۴، ص ۴۰۰ (ش ۲۱۳۳).

5.همان، ج ۱۲، ص ۱۳۱ (ش ۹۰۳).

6.همان جا.

7.همان، ج ۴، ص ۵۳ (ش ۲۱۷) و ج ۳، ص ۳۱۱ (ش ۱۱۵۰)؛ إيضاح المكنون، ج ۱، ص ۲۷۸؛ معجم المؤلّفين، ج ۱۱، ص ۱۳۸.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 83194
صفحه از 461
پرینت  ارسال به