اعتراض يا گله اى از مأمون نكند و يا قاتل را تعقيب نكند ، بعيد است . ^۱
بنابراين دليل قابل قبولى بر مدفون بودن حضرت حمزة بن موسى عليه السلام كه فرزند بى واسطه حضرت امام كاظم عليه السلام باشد ، در ترشيز وجود ندارد . ممكن است مدفون در اين بقعه ، حمزة بن حمزة بن موسى عليه السلام باشد ؛ زيرا اختلافى ميان عالمان انساب و تاريخ نسبت به مدفون بودن حمزة بن حمزة در خراسان ^۲ وجود ندارد .

ب . سيرجان

جز آنچه در لباب الأنساب آمده ، دليل ديگرى برمدفون بودن حمزة بن موسى عليه السلام در سيرجان كرمان وجود ندارد . در آنجا آمده است :
أمّا حمزة بن موسى فاُمُّه أمّ ولد ، و هو مدفون بالسيرجان من كرمان . ^۳
اگر در سيرجان فرزند بلافصلى از امام هفتم وجود داشت ، قطعا مزار او در بين مردم آن سامان مشهور و معروف بود ، در حالى كه در سيرجان امامزاده اى با اين عنوان يافت نمى گردد . در منتقلة الطالبية آمده است :
... ذِكْرُ مَن ورد بسيرجان . . . منهم ولد موسى الكاظم عليه السلام بسيرجان ، ابوالحسن على بن ابراهيم بن محمّد بن موسى الكاظم عليه السلام . ^۴

ج . شيراز

درباره مدفون بودن حمزة بن موسى در شيراز ادعاهايى شده است . برخى با نقل ناصحيح از عالم آراى عباسى ـ همان گونه كه اشاره شد ـ مدفن او را در شيراز مى دانند .
مرحوم عباس فيض مى نويسد :
صاحب كتاب بدايع الانوار به مدفون بودن حمزة بن امام موسى عليه السلام تصريح نموده و

ترشيز را ترسيز ، ترتسيز ، ترسيس ، ترشيش ، ترشش و ... خوانده اند . ^۱ پس اين چنين احتمالى خالى از وجه نيست .
نيز محل دفن جناب حمزه در باغى دانسته شده كه باز با بقعه موجود در كاشمر سازگار است ؛ زيرا بقعه در محلى است كه بدان باغمزار گفته مى شود . در تاريخ كاشمر آمده است .
... باغمزار سيد حمزه يكى از زيباترين باغات ايران است كه عنوانا باغمزار خوانده مى شود . باغمزار كاشمر در حالى كه در يكى از خيابانهاى شمالى شهر كاشمر بر سكويى بلندتر از قاعده شهر قرار گرفته است ، از زيبايى چشمگير سروهاى باستانى نيز برخوردار است ... . ^۲
هرچند نقل ضامن بن شدقم بر بقعه موجود در كاشمر قابل تطبيق است ، امّا در اصل مطلب مى توان ترديد نمود و آن اينكه نويسنده مدعى شده است كه :
سافر مع أخيه الإمام علي الرضا عليه السلام ... خرج عليه قوم من رؤساء المأمون ، فقتلوه ... ^۳ صرف نظر از اينكه همراهى او با امام بايد ثابت شود ، و مورخى بدان تصريح نكرده است ، بايد گفت كه كشتن همراهان امام عليه السلام به دستور مأمون معقول به نظر نمى رسد ؛ چراكه امام رضا عليه السلام به دستور مأمون جهت پذيرفتن ولايتعهدى به خراسان مى رفت . مرحوم محمّد على عالمى مى نويسد :
دليل عدم صحت اين داستان آن است كه اگر مهاجمين ، امام را شناختند و دشمنى شخصى يا دستورى از مأمون داشند ، مى بايد امام را شهيد كنند . و اگر نشناختند ، چه جهت مى تواند انگيزه اين عمل باشد ؛ مخصوصا طبق همين نقل ، حمزه غلام وار در خدمت امام بوده و مسلما هرگز نسبت به نوكر و غلامش دشمنى نمى ورزيد ؛ مضافا آنكه به همين سادگى ، امام برادرش را دفن كند و كمترين