كسانى كه در مقام بحث و گفت وگو داراى اين صفت باشند ، هميشه به عنوان مرد هنر و دانش شناخته مى شوند . شخصيّت انسان زير زبان او پنهان است و اين معناى سخن امير المؤمنين على عليه السلام است كه مى فرمايد:
المرَءُ مَخبوءٌ تَحتَ لِسانِه .

تا مرد سخن نگفته باشدعيب و هنرش نهفته باشد
درباره زيد عليه السلام هم نوشته اند:
إنّه حلّو اللسان ، شديد البيان خليق بتمويه الكلام؛ زيد عليه السلام زبانى شيرين و بيانى محكم داشت . و سازنده كلام روان بود . ^۱
حفظ مطالب گوناگون و سپردن علوم مختلف به ذهن ، نشانه نبوغ و استعداد قوى و درك عالى انسان به شمار مى رود؛ زيد بن على عليهماالسلام ، اين مرد فوق العاده ، داراى حافظه اى قوى بود ، به طورى كه اگر كتابى را براى او فقط يك بار مى خواندند آن را از حفظ مى گفت و بدون كم و كاست تقرير مى نمود . ^۲
زيد بن على عليهماالسلام ، قهرمان گفتار و داراى بيان و فصاحت قوى بود و در مقام سخن ، به عنوان يكى از بهترين فصحاى عرب شناخته شده است .
او در خانه وحى و در دامن ولايت ، همه فضايل و كمالات را به ارث برد . درباره فصاحت و بلاغت او گفته اند:
و كان يشبه الامام علي بن ابى طالب عليه السلام فى فصاحته و بلاغته؛ ^۳ او در سخنورى و بلاغت و فصاحت به جدّش اميرالمؤمنين عليه السلام شباهت تام داشت .
در همين رابطه ، خالد بن صفوان گويد:
فصاحب و خطابه و زهد و تقوا و عبادت در بنى هاشم به زيد عليه السلام منتهى مى شود . من او را در مجلس خليفه هشام بن عبدالملك ديدم . زيد عليه السلام چنان او را با بيان

برايم آوردند ، كه هيچ گاه به زيبايى او احدى را نديده بودم ، در همين حال كه من بر جايگاه مخصوص خود تكيه زده بودم ، و لحظاتى از معاشرت من با آن حوريه گذشته بود ، كه ناگهان صدايى بگوشم رسيد كه مى گويد: اى على بن الحسين ، زيد براى تو مبارك باد و سه مرتبه اين بشارت غيبى را شنيدم . ^۱
روز بعد از آن خواب ، صداى در بلند شد و شخصى كنيزى زيبا را به خدمت امام آورد و گفت: اين را مولايم مختار براى شما فرستاده است . ^۲ مجلسى قدس سره همين خبر را با تفصيلى بيشتر و اضافاتى نقل مى كند) . ^۳
(
ابو حمزه در ضمن نقل رؤياى امام چهارم عليه السلام اضافه مى كند كه:
سال بعد باز به حج رفتم و از آنجا عازم مدينه شدم و به خدمت مولايم رسيدم ، دقّ الباب كردم در را برايم گشودند ، ناگهان چشمم به امام افتاد در حالى كه نوزادى زيبا در آغوش داشت ، من از اين منظره خوشحال شدم و حضرت بلافاصله اين آيه را برايم تلاوت فرمود: «هذِهِ تَأويلُ رُؤياىَ قَد جَعَلَها رَبِّى حَقّا» ؛ اين تعبير خواب من است كه خداوند آن را حق قرار داد^۴ و اضافه كرد: اين فرزند من زيد است . ^۵

احاطه علمى ، بيانِ رسا و تأليفات زيد بن على عليهماالسلام

از الطاف خداوند بزرگ در مقام خلقت انسان ، ياد دادن بيان به فرزند آدم است و قرآن در سوره الرحمن به اين موضوع اشاره كرد و مى فرمايد:
عَلَّمهُ البيان؛ خداوند انسان را بيان آموخت . ^۶
يكى از كمالات ارزنده انسان ، طرز بيان و روش اداى صحيح كلمات و رعايت فن فصاحت و بلاغت است .