و اسناد رواياتش ميسّر نيست.
بطريق به معناى فرمانده لشكر است و در فرهنگ معين, فرمانده سپاه روميان دانسته شده است. در كتب تراجم كه بطريق (كالكبريت), فرمانده اى از فرماندهان روم كه ده هزار مرد زير دستش بودند و احتمال داده شده كه يحيى بن بطريق از نوادگان يحيى بن زكرياى بطريق, مترجم مسيحى دربار منصور باشد ^۱ ; ولى بعضى فقط معتقدند كه او از ابوزكريا اكتنا كرده است. ^۲
درباره پدر و اجداد يحيى بن بطريق اطلاع چندانى در دست نيست; ولى از منابع تاريخى دانسته مى شود كه از قديم الايام خاندان آل بطريق, صاحب جايگاه رفيعى در حلّه و صاحب علم و فضل و ادب و تماماً از شيعيان امامى بوده اند. با اين همه, نويسندگان برآنند كه از بازماندگان آن خاندان احدى را نيافته و علتش را پراكندگى احفاد خاندان بطريق در شهرها و كشورهاى مختلف ـ كه مجهول الحال هستند ـ مى دانند. ^۳
آن زمان كه ابن بطريق مى زيست, جلسات بحثى مرسوم بوده كه در آنها استاد بر كرسى و شاگردان هم اطرافش مى نشستند و آنان كه تأليف و تصنيفى داشته اند, بر استاد قرائت مى كردند. يكى از افرادى كه ابن بطريقْ كلام و فقه و نحو, لغت و نظم و نثر را بر او قرائت كرد و با تلاش به مقام اجتهاد در مذهب اماميه رسيد, اخمص رازي ^۴ بود. ^۵ آن گاه كه ابن بطريق به جايگاه استادى رسيد, بر كرسى درس مى نشست و شاگردان بر او