الرحم والجهاد وما فيه صلاح قلبك وسلامة دينك » .
اين فقرات فصيحه از براى اهل تبصره و تذكر احتياج به شرح فارسى ندارد ، و عوام هم غالباً از ملخّص اين گونه كلمات مأنوس شده اند ، و مى دانند كه زكات هر عضوى چيست ، و چه خواسته اند ، اما زكات قواى باطنه از خيال و فكر و قلب و عقل و روح و سرّ آن است كه همّ و فكر و نظر عقل خود را به خداى واحد واگذارد .
الا كلّ شى ء ما سوى اللّه باطل
آنچه به فهم قاصر و فكر فاتر رسيد همين است .

زكات مال به در كن كه فضله رز راچو باغبان ببرد بيشتر دهد انگور ¹

نداء الهى ظاهراً ^۲

فريضه سوم در معنى روزه است

الفريضة الثالثة : الصيام

« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ » ³ .
مخفى نماناد : « يا » حرف نداء است و در « جواهر التفسير » ⁴ گفته است : نداء حق به خلق هفت قسم است : نداء مدح مانند « يا ايها النبى » ، نداء ذم مانند « يا ايها الكافرون » ، نداء نسبت مانند « يا بنى آدم » ، نداء اضافه مانند « يا عبادى » ، نداء تنبيه مانند « يا ايها

لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا . . » ¹ إلى آخرها .
و از حديث ديگر اين قسم مرويست كه امام عليه السلام فرمودند : « مردم اگر زكات مال خودشان را بدهند يك مسلمان فقير و محتاج باقى نمى ماند و مردم فقير و محتاج و گرسنه نمى شوند مگر به گناهان اغنياء » ² .
اما قسم دوم زكات فطر و زكات اعضاء و قوى است ، اما زكات فطر براى سلامتى اعضاء و قبولى صيام صائمين است « قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَكَّى * وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى » ³ دالّ بر مراد است .
اما زكات اعضاء [را] از « مصباح الشريعه ومفتاح الحقيقه » ⁴ حضرت صادق عليه السلام بايد بخوانى و بدانى كه فرمود :
« على كلّ جزء من اجزائك زكاة واجبة للّه بل على كلّ منبت شعر ، بل على كلّ لحظة من لحظاتك :
فزكاة العين النظر بالعبرة والغضّ عن الشهوات وما يضاهيها ⁵ .
وزكاة الاذن استماع العلم والحكمة والقرآن وفوايد الدين من الموعظة والنصيحة بنجاتك بالاعراض عمّا هو ضده من الكذب والغيبة واشباهها .
وزكاة اللسان النصح للمسلمين والتيقظ للغافلين وكثرة التسبيح والذكر وغيره .
وزكاة اليد البذل بما انعم اللّه به عليك وتحريكها بكتابة ⁶ العلوم ومنافع ينتفع بها المسلمون فى طاعة اللّه والقبض عن الشرور .
وزكاة الرجل السعى فى حقوق اللّه من زيارة الصالحين ومجالس الذكر واصلاح الناس وصلة