خیر - صفحه 5

« وَتَعَاوَنُواْ عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلاَ تَعَاوَنُواْ عَلَى الاْءِثْمِ وَالْعُدْوَ نِ۱» ؛
يكديگر را در نيكى و پروا ، يارى كنيد و يكديگر را در گناه و تجاوز ، يارى نكنيد .

داورىِ فطرت هاى پاك

نتيجه معنايى كه از «خير» و «شر» و الفاظ و اصطلاحات مشابه آن ارائه گرديد ، اين است كه يكى از معيارهاى شناخت «خير» از «شر» ، «معروف» از «منكر» ، «بِر» از «اثم» ، و «احسان» از «اسائه» ، داورىِ فطرت هاى پاك و سالم است .
به عبارت ديگر ، احاديث اسلامى ، براى برطرف شدن ترديد در مورد خوبى يا بدى يك كار ، انسان را به داورىِ وجدان (فطرت) خويش ، ارجاع داده اند .
پيامبر خدا در اين باره مى فرمايند:
إنَّ الخَيرَ طُمَأنينَةٌ ، و إنَّ الشَّرَّ ريبَةٌ ؛ ۲
نيكى ، [ مايه] اطمينان خاطر است و بدى ، [ مايه] ترديد و دو دلى.
نيز در سخنى ديگر مى فرمايند :
البِرُّ مَا اطْمَأَنَّ إلَيهِ القَلبُ وَ اطْمَأَنَّت إلَيهِ النَّفسُ ، وَ الإثمُ ما حاكَ فِى القَلبِ و تَرَدَّدَ فِى الصَّدرِ و إن أفتاكَ النّاسُ ؛ ۳
نيكى ، آن است كه دل و جان نسبت به آن آرامش يابد ، و اثم (گناه) ، آن است كه در دل بچرخد و در سينه دچار ترديد باشد ، هر چند مردم به آن نظرمساعد دهند.

1.مائده ، آيه ۲ .

2.ر . ك : ح ۳ .

3.ر . ك : ح ۱۱ .

صفحه از 15