خدا - صفحه 243

در وضو ، زياده روى صحيح نيست .
علّامه مجلسى در شرح اين حديث مى گويد :
يعنى ريختن آب فراوان و يا سختگيرى در رساندن آب بيشتر از حدّ كامل وضو گرفتن . 1

د ـ عاقبت تعمّق در دين

دسته چهارم ، احاديثى اند كه عاقبت و ثمره تندروى و افراطيگرى دينى را موجب خروج از دين مى دانند ، مانند آنچه از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله نقل شده كه فرمود :
إنَّ أقواما يَتَعَمَّقونَ فِى الدّينِ يَمرُقونَ كَما يَمرُقُ السَّهمُ مِنَ الرَّمِيَّةِ .۲
گروه هايى در دين تندروى مى كنند و از آن بيرون مى روند ، آن گونه كه تير از هدف در مى گذرد .
بنا بر اين ، در فرهنگ احاديث اسلامى ، تعمّق در خداشناسى و امور دينى ، نه تنها ممدوح نيست ، بلكه ممنوع است و آنچه در كلام امام زين العابدين عليه السلام آمده كه در آخِرْزمان ، اقوامى متعمّق خواهند آمد ، حاكى از انحراف عقيدتى آنهاست كه خداوند متعال ، براى فراگير نشدن انحراف آنان ، سوره توحيد و آيات نخست سوره حديد را نازل فرموده است و ذيل فرمايش امام عليه السلام كه فرموده : «هر كس بيش از آن را بطلبد ، هلاك مى شود» ، به روشنى دلالت دارد بر اين كه مسلمانان ، بايد در شناخت صفات خدا ، به آنچه در اين آيات آمده و توضيحاتى كه اهل بيت عليهم السلام در باره آنها داده اند ، اكتفا كنند و در مباحثى كه انديشه به عمق آن نمى رسد ، ۳ غور ننمايند ۴ كه تعمّق در ذات و صفات خدا عاقبتى جز هلاكت ندارد .

ر . ك : دانش نامه عقايد اسلامى : ج 2 (معرفت شناسى) ص 513 (خطر تند رَوى)

1.بحار الأنوار : ج ۸۰ ص ۲۵۸ .

2.مسند ابن حنبل : ج ۴ ص ۳۱۸ ح ۱۲۶۱۵ ، كنز العمّال : ج ۱۱ ص ۲۸۸ ح ۳۱۵۴۳ . نيز ، ر . ك : دانش نامه اميرالمؤمنين عليه السلام : ج ۶ ص ۲۹۶ ـ ۳۰۴ (تندروى دينى از ديدگاه احاديث) .

3.ر . ك : ص ۳۶۱ (نهى از انديشيدن در ذات خدا) .

4.ر . ك : ص ۳۶۳ (نهى از تعمّق در چگونگى خدا) .

صفحه از 417