چند گانگی اسم اعظم در حدیث - صفحه 114

چند گانگی اسم اعظم در حدیث

کاوس روحی برندق۱

چكیده

واژه «اسم» و مشتقات آن از واژه‏های بسیار پرکاربرد در علوم اسلامی (اعم از علوم نقلی و عقلی) است. این مقاله با روش کتابخانه‏ای در گردآوری مطالب و شیوه اسنادی در نقل دیدگاه‏ها و روش تحلیل محتوا در تحلیل داده‏ها این مسأله را بررسی کرده است که از روایات فریقین (شیعه و اهل تسنن) که در آنها اسمای لفظی گوناگون به عنوان اسم اعظم ذکر شده است، وحدت اسم اعظم لفظی مستفاد است و یا تعدد آن؟ و به این نتیجه دست یافته است که اسمای الهی که در احادیث به عنوان اسم اعظم خدا به شمار آمده است، همه در یک ردیف نیستند، بلکه اسم اعظم‏های موجود در احادیث خود دارای مراتب متعدد هستند و در نتیجه، اسم‏های اعظم لفظی معبر از آنها نیز چند گانه است و در این میان، اسمی که از میان اسم‏های اعظم از عالی‌ترین مرحله برخورداراست، «اسم اعظم اعظم» است.

کلید واژه‏ها: اسم خدا، اسمای الهی، اسم اعظم، مراتب اسم اعظم.

درآمد

واژه «اسم» و مشتقات آن در عرف قرآن و حدیث در ترکیب اضافی «اسم خدا» دارای دو کاربرد عمده است:
الف) اسم به معنای لفظی،
ب) اسم به معنای عینی و تکوینی.
مفهوم اسم عینی و تکوینی در مورد خداوند عبارت از «ذات مأخوذاً بصفته من صفاته؛

1.. استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس.

صفحه از 134