( 38 )

۰.وَ الْمُظهِرينَ لأِمْرِ اللّهِ وَ نهْيِهِ .

۰.و آشكار كنندگان امر و نهى خدا ...

توضيح واژه

المُظهِرين : آشكار كنندگان ، ظاهر كنندگان . ^۱

شرح

واژه «مُظهِر» ، به معناى آشكار كننده است و امر خدا ، تمامِ اوامرِ واجب و مستحبّى خداوند را در بر مى گيرد . نهى الهى نيز شامل هر آن چيزى است كه خداوند ، آن را ناپسند مى داند ، خواه حرام كرده باشد و انجام دهنده آن را كيفر دهد ، و يا آن كه انجام ندادنش بهتر باشد ؛ و كسى كه آن را انجام دهد ، اگر چه عذاب نمى شود، امّا به كمال سعادت و رستگارى هم نخواهد رسيد . اكنون ، چگونگى آشكار كردن اوامر و نواهى الهى را بررسى مى نماييم :

چگونگى اظهار امر و نهىِ الهى

يكى از ويژگى هاى اهل بيت عليهم السلام ، گستراندن اوامر الهى در جامعه و پرهيز دادن مردم از انجام دادن نواهى الهى است . امامان معصوم ، اين وظيفه مهم را به دو گونه انجام مى دهند :
1 . اظهار با گفتار . يكى از راه هاى گسترش اوامر الهى ، بيان دستورهاى خداوند در ميان مردم است . پيشوايان معصوم ، به فراخور زمان حضور خود ، با سخنرانى هاى عمومى و يا كلاس هاى خصوصى ، و نيز مكاتبات و پاسخگويى به پرسش هاى مردم ،

عبادت مى نمايند كه اين ، عبادت حريصان و همان طمع است . دسته اى ديگر ، او را از سرِ بيم از آتش ، عبادت مى كنند كه اين ، عبادت بردگان و همان ترس است . امّا من ، از سرِ محبّت به او عبادتش مى كنم كه اين ، عبادت بزرگ منشان و همان آسودگى است .
در روايتى ديگر ، امام صادق عليه السلام ، عبادتِ اهل بيت عليهم السلام را بر اساس محبّت مى داند و آن را عبادت آزادمردان مى شمُرَد كه برترين عبادت است . ¹
تمام پيشوايان معصوم ، يگانگى خدا را به جان شناخته و با عشق ، او را پرستيده اند . بالاترين معناى اخلاص در توحيد ، عبادتِ خدا بر پايه محبّت او و چشم نداشتن به پاداش اوست . همه زندگى اهل بيت عليهم السلام ، براى خدا بود و بسيار فراتر از بهشت مى انديشيدند و هرگز خدا را براى بهشت ، نپرستيدند :

تو بندگى چو گدايان ، به شرط مزد مكن
كه خواجه خود ، روش بنده پرورى داند .
در باره انواع قلوب و انگيزه هاى مشغول شدن دل به دنيا و آثار آن و مراتب اخلاص ، روايتى از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله نقل شده كه بسيار زيبا و در خور تأمّل است :
القَلبُ ثَلاثَةُ أنواعٍ : قَلبٌ مَشغُولٌ بِالدُّنيا ، وَ قَلبٌ مَشغُولٌ بِالعُقبى ، وَ قَلبٌ مَشغُولٌ بِالمَولى . أمَّا القَلبُ المَشغُولُ بِالدُّنيا فَلَهُ الشِّدَّةُ وَ البَلاءُ ، وَ أمَّا القَلبُ المَشغُولُ بِالعُقبى فَلَهُ الدَّرَجاتُ العُلى ، وَ أمّا القَلبُ المَشغُولُ بِالمَولى فَلَهُ الدُّنيا وَ العُقبى وَ المَولى . ² دل ، سه گونه است : دلِ گرفتار دنيا ، دلِ گرفتار عُقبا و دلِ گرفتار مولا . دلى كه گرفتار دنيا باشد ، سختى و رنج ، نصيب اوست ؛ ولى دلى كه گرفتار عُقبا باشد ، درجات بلند ، نصيبش شود ؛ و دلى كه گرفتار مولا باشد ، هم دنيا ، هم عُقبا و هم مولا را دارد .
الهى ! زاهد از تو حور مى خواهد ، قصورش بين
به جنّت مى گريزد از درت ـ يا رب ـ شعورش بين !