نسخه اى كهن از نهج البلاغه
ابوالفضل عرب زاده
كتابخانه آيت اللّه العظمى گلپايگانى ـ ره ـ يكى از مراكز عظيم علمى، فرهنگى و مذهبى شهر مقدس قم است كه از نظر كمى و كيفى و تنوع و جامعيت علوم و فنون كم نظير بوده و تا كنون فهرست بيش از 10350 نسخه خطى اين گنجينه، آماده چاپ شده است. حدود هفتصد نسخه از اين كتاب ها به خط مؤلف آنهاست كه برخى منحصر به فردند. در اينجا از ميان نسخه هاى آن كتابخانه نسخه اى نفيس از نهج البلاغه معرفى مى گردد.
كتاب نهج البلاغه شامل 242 خطبه، 78 نامه و 480 يا 489 سخن كوتاه (كلمات قصار) حضرت اميرالمؤمنين على ـ عليه السلام ـ است كه سيد رضى ۱ آنها را جمع آورى نموده است.
1.ابوالحسن محمد بن حسين ملقب به شريف رضى و معروف به سيد رضى، جد پنجمش امام هفتم موسى بن جعفر ـ عليه السلام ـ است. وى به سال ۳۵۹ متولد و در ششم محرم سال ۴۰۶ درگذشت. از كودكى به تحصيل دانش پرداخت و به جديّت و هوش سرشار در فهم دانش و شعر و ادب بر ديگران پيشى گرفت. در زمينه علوم قرآن كتاب «حقائق التأويل» را نوشت. در بررسى و تشريح سخنان پيامبر اسلام ـ صلى اللّه عليه وآله وسلم ـ «المجازات النبوية» را تأليف نمود كه شامل ۳۶۱ حديث از احاديث رسول گرامى اسلام است. از ميان سخنان اميرالمؤمنين ـ عليه السلام ـ آنچه را كه داراى جنبه هاى جالب لفظى و معنوى بود و از حيث بلاغت مقام والاترى داشت، برگزيد و بر سه محور خطبه ها، نامه ها و كلمات قصار قرار داد و آن را نهج البلاغه ناميد. در زمينه شعر بهترين شاعر عرب و قريش بود.
دكتر زكى مبارك در «عبقرية الشريف الرضى» كه درباره شخصيت سيد رضى نگارش يافته، مى گويد: شريف رضى در جهان ادب با دشوارترين بد رفتارى ها روبرو شد و اگر ديوان شعر او به زبان فرانسوى يا انگليسى يا آلمانى بود، اهل اين زبان ها، صدها كتاب درباره آن مى نوشتند و ده ها مجسمه برايش مى ساختند (ر.ك:«عبقرية الشريف الرضى» از دكتر محمد زكى مبارك جلد۱؛ صفحه۱۱).
براى كسب اطلاع بيشتر از زندگى اين شخصيت بزرگ به كتابهاى: «امل الامل»، ج۲، ص۱۰۸ شماره ۳۰۳؛ «اعيان الشيعه»، ج۹، ص۲۱۶؛ «شريف رضى» نوشته كاشف الغطاء؛ «شريف رضى» نوشته دكتر حسينعلى محفوظ؛ «الشريف رضى» نوشته شيخ محمد هادى امينى؛ «سيد رضى» تأليف على دوانى؛ «ما هو نهج البلاغه» تأليف شهرستانى؛ كاخ دلاويز و ديگر كتب تراجم و رجال، مراجعه فرماييد.
