397 ارث
1819 ـ ارث
قرآن:
«خدا به شما درباره فرزندانتان سفارش مى كند: سهم پسر مانند سهم دو دختر است. و اگر [همه وارثان ]دختر [و ]از دو تن بيشتر بودند سهم آنان دو سوم ماترك است و اگر [دخترى كه ارث مى برد] يكى باشد نيمى از ميراث از آنِ اوست و براى هر يك از پدر و مادر وى (متوفّى) يك ششم از ماترك است. اين در صورتى است كه [متوفّى] فرزندى داشته باشد ...» .
ر.ك : نساء : آيات 7 ـ 12 ، 23 ، 32 ، 127 ، 176 و مريم : آيه 6 ونمل : آيه 16 و فجر : آيه 19 .
حديث :
۶۴۵۹.امام صادق عليه السلامـ در پاسخ به اين سؤال كه چرا سهم الارث مرد دو برابر زن است ـفرمود : چون بر زن نه جهادى واجب است نه نفقه اى [براى تأمين هزينه زندگى] و نه پرداخت ديه اى [در مورد عاقله] بلكه اينها به عهده مردان گذاشته شده است.
۶۴۶۰.امام رضا عليه السلامـ در پاسخ به همين پرسش ـفرمود : علت اينكه از ميراث به زنان نصف سهم مردهاداده مى شود اين است كه زن چون ازدواج كند، مى گيرد ولى مرد دهنده است. به همين جهت بر سهم مردها افزوده شده است و علت ديگر اينكه سهم مرد دو برابر سهم زن مى باشد، اين است كه زن اگر احتياج پيدا كند تحت كفالت مرد است و مرد مكلّف است امور معاش او را تأمين كند و نفقه اش را بپردازد، اما زن نه مكلّف است معاش مرد را تأمين كند و نه وظيفه دارد در صورتى كه مرد محتاج شود نفقه او را بپردازد. به اين دلايل است كه خداوند متعال بر سهم مردها افزوده است و اين سخن خداوند عز و جل است كه مى فرمايد: «مردان قيّم زنان هستند، بدان سبب كه خداوند بعضى از آنان (انسان ها) را بر برخى ديگر برترى داده و [نيز ]بدان سبب است كه [مردان] از اموال خود هزينه مى كنند».
1820 ـ موانع ارث
۶۴۶۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :ميراثى براى قاتل نيست.
۶۴۶۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :زنازاده نه ارث مى برد و نه كسى از او ارث مى برد.
۶۴۶۳.امام صادق عليه السلام :فرد مسلمان مانع [ارث بردن]كافر مى شود و از او (كافر) ارث مى برد ؛ ولى كافر نه مانع [ارث بردن ]مؤمن مى شود و نه از او ارث مى برد.
1821 ـ ميراث پيامبران
قرآن:
«و سليمان از داوود ارث برد و گفت: اى مردم! ما زبان پرندگان را تعليم يافته ايم و از هر چيزى به ما داده شده است. راستى كه اين همان امتياز آشكار است».
«و من پس از خويشتن از بستگانم بيمناكم و زنم نازاست، پس از جانب خود وليّى (جانشينى) به من ببخش كه از من ارث برد و از خاندان يعقوب [نيز ]ارث برد و او را، اى پروردگار من، پسنديده گردان».
حديث :
۶۴۶۴.الطبقات الكبرى به نقل از جعفر :فاطمه عليهاالسلام و عباس بن عبد المطّلب براى مطالبه ميراث خود نزد ابوبكر آمدند و على عليه السلام نيز همراه آن دو رفت.
ابوبكر گفت: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: ما ارث نمى گذاريم؛ آنچه بر جاى گذاريم صدقه است. [ابوبكر گفت:] و خرجى كسانى كه نانخور پيامبر بوده اند به عهده من است. على عليه السلام فرمود: «و سليمان از داوود ارث برد» . و زكريا گفت كه : «از من ارث بَرَد و ازخاندان يعقوب [نيز ]ارث بَرَد» .
ابوبكر گفت: مطلب همين است و به خدا قسم كه تو نيز آنچه را من مى دانم مى دانى.
على عليه السلام فرمود: اين كتاب خداست كه [به صراحت در مورد ارث گذاشتن پيامبران ]سخن مى گويد. آنان (على و فاطمه عليهماالسلام و عباس) ديگر چيزى نگفتند و رفتند.
