نقد مقاله«مقایسه نگرش شیعه به داستان قربانی ابراهیم علیه السلام با یهودیت، مسیحیت، و احادیث اهل سنّت» از منظر فایرستون
غلامرضا رئیسیان۱
سمانه ابریشمی۲
چکیده
خاخام ریوِن فایرستون (Reuven Firestone) خاورشناس آمریکایی در مقاله خود، با استفاده از سیر تاریخی تعیین ذبیح حضرت ابراهیم علیه السلام در ادیان ابراهیمی و بر مبنای شناختی که از این ادیان دارد و به باور اهمیت نژاد و آباء و اجداد از نظر همه پیروان ادیان، به مقایسه‌ای بین یهودیت، مسیحیت و اسلام می‌پردازد. وی حضرت اسحاق علیه السلام را از نظر یهودیت، مسیحیت و شیعه متقدم، و حضرت اسماعیل علیه السلام _ که خود نیز قایل بر ذبیح بودن وی است _ از نظر اهل سنّت و شیعه متأخر، به عنوان قربانی منتخب معرفی می‌کند، و نظریات قابل تأملی را ارائه می‌نماید که پذیرش آنها به منزله قبول سست و بی اعتبار بودن مبنای عقاید شیعی است و در پایان، شباهت مذهب تشیع را به مسیحیت و تسنن را به یهودیت از باب بنیان‌گذاری توحید ناب از سوی اهل سنّت و ادامه آن توسط شیعه نتیجه می‌گیرد.
در این پژوهش، ضمن بیان ویژگیهای بارز مقاله مذکور، با استفاده از آیات و روایات و شروح و تفاسیر علما بر آنها، و اثبات این که شیعه متقدم و متأخر، با وجود هر دو نوع روایات در منابع شیعی، در تعیین ذبیح حضرت ابراهیم علیه السلام اختلافی نداشته‌اند، مبانی و نظریات ضعیف و نادرست مقاله را استخراج کرده و به نقد و رد آنها _ که بر پایه انتساب نادرست اقوال، بیان نااستوار سیر دیدگاه‌ها، تلقی نادرست از روایات شیعه، آمارهای نادرست، و اتهام به شیعه در ابداع روایت و... صورت گرفته _ پرداخته
1.. استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد.
2.. دانشجوی دکتری گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد.
