14 تیر

۱۴ تير
روز قلم
شرح مناسبت:
به پیشنهاد انجمن قلم ایران و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز چهاردهم تیرماه، به عنوان «روز قلم» در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران به ثبت رسیده است. هیچ مكتبى مانند اسلام براى علم و معرفت و آگاهى ارزش قایل نیست و هیچ دینى مانند اسلام مردم را از خطر جهل تحذیر نكرده است. بررسى دقیق موارد كاربرد واژه علم و معرفت در متون اسلامى نشان مى دهد كه علم در اسلام به طور كلى در دو مفهوم به كار رفته است: یكى را حقیقت و اصل علم مى نامیم و دیگرى را ظاهر و فرع آن. از نظر اسلام علم حقیقت و جوهرى دارد و ظاهر و پوسته اى. انواع علوم رسمى اعم از اسلامى و غیر اسلامى پوسته علم محسوب مى شوند و حقیقت علم و معرفت چیز دیگرى است. حقیقت علم نورى است كه در پرتو آن، انسان جهان را آنگونه كه هست مى بیند و جایگاه خود را در هستى مى یابد. نور علم مراتبى دارد كه بالاترین آن نه تنها انسان را با راه تكامل خود آشنا مى كند بلكه او را در این مسیر حركت مى دهد و به مقصد اعلاى انسانیت مى رساند. مبدأ علوم رسمى، حسّ وعقل و راه تحصیل آن تعلیم وتعلم است ولی مبدأ نور علم، قلب است. اما این علم آموختنى نیست و راه تحصیل آن در گام نخست زایل كردن موانع و در گام دوم فراهم ساختن زمینه هاى پیدایش آن است. نور علم ریشه در فطرت انسان دارد و تحصیل آن به معناى فراهم ساختن شرایط شكوفایى فطرت است كه در این حالت، علم خود آشكار مى گردد.
منبع: علم و حکمت در قرآن و حدیث، ص ۹ ـ ۲۱
روایات:
روز قلم
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله:
قَیدُوا العِلمَ بالكِتابِ.
علم را، با نوشتن در بند كشید.
كنز العمّال: ۲۹۳۳۲.
پيامبرصلي الله عليه وآله :
المؤمنُ إذا ماتَ و تَرَكَ وَرَقةً واحِدَةً علَیها عِلمٌ تَكونُ تِلكَ الوَرَقةُ یومَ القِیامَةِ سِترا فیما بَینَهُ و بَینَ النّارِ، و أعطاهُ اللّهُ تباركَ و تعالى بكُلِّ حَرفٍ مَكتوبٍ علَیها مَدینَةً أوسَعَ مِن الدُّنیا سَبعَ مَرّاتٍ.
هر گاه مؤمن بمیرد و یك برگه كه روى آن علمى نوشته شده باشد از خود بر جاى گذارد، روز قیامت آن برگه پرده میان او و آتش مى شود و خداوند تبارك و تعالى به ازاى هر حرفى كه روى آن نوشته شده، شهرى هفت برابر پهناورتر از دنیا به او مى دهد.
الأمالی للصدوق: ۹۱/ ۶۴
پيامبرصلي الله عليه وآله :
مَن كَتَبَ عَنِّی عِلما أو حَدیثا لم یزَلْ یكتَبْ لَهُ الأجرُ ما بَقِی ذلكَ العِلمُ والحدیث.
هر كس دانشى یا حدیثى از من بنویسد تا آن دانش و حدیث باقى است، برایش اجر نوشته شود.
كنز العمّال: ۲۸۹۵۱
امام صادق علیه السلام:
اكتُبُوا؛ فإنَّكُم لا تَحفَظُونَ إلّا بالكِتابِ.
بنویسید؛ زیرا جز با نوشتن، حفظ نمى كنید.
بحار الأنوار: ۲/ ۱۵۳/ ۴۶.
امام صادق علیه السلام:
القَلبُ یتَّكِلُ علَى الكِتابَةِ.
دل، به نوشتن آرام مى گیرد.
الكافی: ۱/ ۵۲/ ۸