آسيب‌شناسي فهم نهج‌البلاغه با تأکيد بر تقطيع و اختصار

چکیده :

حديث، مساوي با علم دين است. حديث تنها گزارشگر سنت، پس از قرآن كريم است كه مهم‌ترين منبع معارف اسلامي است. در اين ميان هر دين شناس و حديث پژوهي نسبت به فهم صحيح روايات، دو مرحله را بايد پشت سر گذارد، روش شناسي فهم احاديث، آسيب شناسي فهم آن، كه در اين رساله مرحله دوم (آسيب شناسي) مورد نظر است. آسيب شناسي فهم حديث و آسيب زدايي از آنها، بزرگترين خدمت به ساحت مقدس سخنان معصومان عليهم السلام است. مراد از اين آسيب‌ها، آن مواردي است كه وجود آن‌ها سبب عدم فهم مي‌گردد. تقطيع به معناي جدا كردن بخشي از يك حديث طولاني، متناسب با موضوعي خاص است. گاه تقطيع‌ها، تصحيف‌ها و نيز غفلت‌هاي مؤلفان كتاب‌هاي موضوعي حديث، موجب شده كه حديث ، در باب نامناسبي جاي گيرد و اين جاگيري نامناسب، معناي نادرستي را به خوانندگان القا مي‌نمايد.

بنابر اين براي بررسي يك حديث، ضروري است با مراجعه به منابع اوليه حديثي (منبع اصلي) و ديدن متن كامل حديث، در بسياري از موارد اين مانع را مي‌زدايد، زيرا متن يا سند روايات در طول تاريخ و گذر قرن‌ها خواسته يا ناخواسته به علت نسيان و عدم توجه، دچار تغيير و تحريف مي‌شود.

اين نوشتار با رويكردي توصيفي – تحليلي نتيجه مي‌گيرد كه احتمال تقطيع نادرست در جوامع حديثي معتبر، مانع تمسك ظهور بدوي آنها نيست.

تحقيق حاضر به منظور بررسي پديده تقطيع، انواع و پيامدهاي آن سامان يافته و به آسيب شناسي فهم حديث پرداخته است.

نهج‌البلاغه معيار، در اين تحقيق، تصحيح دكتر صبحي صالح است كه بسياري از ترجمه‌هاي موجود با شماره‌هاي آن مطابق است.