جدیدترین شرح زیارت امین الله در کتاب «نگین بندگی» به چاپ رسید؛ کتابی که به تبیینکننده مراحل سلوکی و عبودیت حق تعالی از زبان امام سجاد(ع) است.
کتاب «نگین بندگی؛ درسهایی از زیارت امین الله» به قلم حجت الاسلام احمد سعادتفر به عنوان یکی از جدیدترین شرحهای زیارت امین الله منتشر شده و نویسنده در سه فراز این زیارت را شرح کرده است. در فراز اول به موضوع اِبراز تعظیم و تکریم با سلام پرداخته؛ در فراز دوم به طرح اتصاف زائر به اوصاف کمال اشاره کرده و فراز سوم را به ثناء خداوند به هنگام زیارت امیرالمومنین(ع) اختصاص داده است.
آشنایی با سیره و سنت ائمه در زیارت
این کتاب علاوه بر دیباچه، پیشگفتار و مقدمه دارای یک یادداشت به قلم حجت الاسلام سید عبدالفتاح نواب نماینده مقام معظم رهبری در امور حج و زیارت است. نواب در طلیعه یادداشت خود به آیه ۲۳ سوره شوری استناد کرد و نوشت: زیارت، زبان علاقه و ترجمان وابستگی قلب و بیانگر احساس درونی و تعلق خاطر زائر به مزور (زیارتشونده) است. به بیانی دیگر، زیارت، الهام گرفتن از اسوهها و زمینهساز تربیت انسان و رسیدن او به کمالات شایسته انسانی است. زیارت اولیای الهی در اسلام و فرهنگ غنی تشیع از جایگاه والایی برخوردار است تا آنجا که زیارت قبور ائمه معصومین(ع) از قُرُبات و طاعات و رفعت درجات محسوب میشود و رهآوردهای فراوانی برای زائر به همراه دارد.
وی افزود: در این میان، معرفت مزور و آگاهی از منزلت او مورد سفارش و تاکید بسیاری از روایات است و سبب کمال زیارت میگردد. سنت و سیرت آن ذوات مقدسه در حقیقت ظهور اسما و اوصاف الهی است که در آینه شفاف و زلال وجودی آنان تجلی یافته است. آشنایی با سنت و سیره آن بزرگواران و عمل به آنها در عرصه حیات فردی و اجتماعی گام موثری در نهادینه شدن و تقویت بافتهای ایمانی است و پاکیزگی روحی و بیرون آمدن از تیرگیهای علمی و فساد عملی را به همراه دارد و برکاتی همچون وسعت رزق و طول عمر را در زندگانی دنیا برای زائر به ارمغان میآورد و در قیامت نیز سبب بهرهمندی از شفاعت آنان و باریافتن به جوار قرب الهی و همنشینی با اولیای او خواهد بود. اگر این معرفت برای زائر حاصل شود و بداند اذن ورود به محضر چه مقامی به او عطا شده است، سر از پای نخواهد شناخت و همه همت خود را به کار میگیرد تا به مقصود خود نائل آید و کامیاب شود. (صفحه ۱۹ و ۲۰)
در یادداشت گروه اخلاق و اسرار پژوهشکده حج و زیارت که در دیباچه کتاب به چاپ رسیده، آمده است: زیارت امین الله به عنوان یکی از زیارتنامههای بسیار معتبر و پرمحتوا همواره مورد توجه مومنان و ارادتمندان اهل بیت(ع) بوده است. محتوای غنی این زیارتنامه که افراد را علاوه بر ارتباط با ائمه معصومین(ع) به راز و نیاز و گفتوگوی عارفانه و عاشقانه با خدای متعال سوق میدهد، چنان گیرا و زیباست که خوانندگان نه تنها از خواندن آن خسته نمیشوند بلکه با هر بار قرائت آن، عشق و ارادتشان به ساحت اهل بیت(ع) و تمایل به باریابی به آستان حضرت دوست افزوده میشود.
از سوی دیگر، زیارت امین الله با وجود اختصار، به دلیل مضامین عمیق و بلند خود نیازمند تفکر و تدبر است. آموزههای اعتقادی و دینی موجود در این زیارتنامه به قدری غنی است که فهم کامل آن تنها با قرائت یا مطالعه سطحی ممکن نیست و برای عموم مومنان بسیار دشوار میباشد. از این رو شرح و تفسیر جملات و عبارات زیارت امین الله همواره مورد توجه محققان اسلامی بوده و در طول تاریخ کتابهای متعددی به منظور شرح این زیارتنامه تالیف شده است و این امر امروزه نیز ادامه دارد. (صفحه ۱۷)
درسنامه زندگی در زیارت امین الله
در پیشگفتار کتاب نیز آمده است: باطن و سر زیارت، فراتر از سلام و کلام و ملاقات است. زیارت، شباهت پیدا کردن به مزور و تخلق به اخلاق او و درس گرفتن از زندگی عملی اوست. در بین زیارتنامههای وارده، زیارت امین الله ویژگیهای خاص خود را دارد. متن این زیارتنامه در حقیقت درسنامه زندگی است و هر کدام از عبارات آن جای تامل دارد. به عنوان نمونه آمدن عبارت «السلام علیک یا امین الله فی ارضه» در ابتدای زیارت، اشاره به یکی از صفات برجسته امیرالمومنین دارد و حامل این پیام برای زائر است که امام تو امین خدا در زمین است و خداوند که کلیدهای غیب نزد اوست؛«و عنده مفاتح الغیب»اسرار و علوم خود را به بندهای عطا میکند که امانتدار باشد و به عهد و پیمان الهی وفادار بماند و تو نیز اگر امانتدار الهی شدی به شرف اسرار و دانستن علوم الهی مشرف میشوی. همچنین عبارت «و حجته علی عباده» این درس را به او میآموزد که راه و رسم عبودیت را باید از اهل بیت عصمت و طهارت(ع) آموخت. چون آنها حجت و نشانه این طریقند. (صفحه ۲۲)
نویسنده نیز در مقدمه کتاب با تبرک جستن به آیه ۱۲ سوره طه نوشت: زیارت، ابراز محبت باطنی به اولیای الهی و اعلام بیعت و اطاعت از رهبران آسمانی است و در فرهنگ اسلامی به ویژه در مکتب غنی تشیع از جایگاه والایی برخوردار بوده و از مستحبات اکید و گاه واجب دین شناخته شده است. از این رو اولیای الهی و امامان معصوم(ع) پیروان خود را به زیارت دعوت کردهاند و اجر فراوان برای زائر برشمردند. شوق دیدار محبوب، انسان را به حرکت وا میدارد و او را به هجرت وادار میکند. چنانکه امام العارفین امیر مومنان علی (ع) میفرماید «حب الله نار لایمر علی شیء الا احترق...؛ محبت خدا آتشی است که بر هرچه بگذرد آن را میسوزاند.» اگر انسان در مدار محبت خدای متعال و اولیای او وارد شود، سر بر کف مینهد و راهی کوی دوست میشود و راضی است به هرچه محبوب بپسندد؛ چه راحت و چه رنج، چه غم و چه شادی. چنین محبتی بی پاسخ نمیماند و خطاب به«فاذکرونی اذکرکم»شامل صاحبش میگردد. حال مگر میشود کسی خدا را یاد کند و خدا او را یاد نکندً مگر میشود زائری به اولیای الهی سلام دهد و جواب نشنود؟ (صفحه ۲۵)
نویسنده هدف از نوشتن این کتاب را تبیین مراحل سلوکی و عبودیت حق تعالی از زبان امام سجاد(ع) برشمرد و افزود: زائر آستان اولیای الهی، امامان خود را مقربترین مقربان به خدای متعال می داند و آنان را بهترین و نزدیکترین راه برای معرفت ذات اقدس اله می شناسد؛ چرا که آن ذوات مقدس «باب الله»اند و بی شک هر کس به این حقیقت واقف شود و خواهان معرفت خدای متعال و قدم گذاشتن در وادی توحید و سلوک الی الله باشد، باید از این در وارد شود؛«واتوا البیوت من ابوابها»(صفحه ۳۹)
کتاب «نگین بندگی؛ درسهایی از زیارت امین الله» به همت موسسه فرهنگی هنری مشعر وابسته به سازمان حج و زیارت در ۳۹۱ صفحه و در دو هزار نسخه به بازار نشر راه یافته است.
