فریضه‌دانی «طلب العلم» در بوته نقد و بازآفرینی فهم

نشریه : علوم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : سید نقی موسوی

چکیده :

نوشتار حاضر درصدد است تا مستندِ دیدگاهِ «فریضه‌دانی طلب‌العلم بر همگان»، یعنی حدیث مشهور «طلب العلم فریضه» را براساس معیارهای سندی و دلالی بررسی نماید. روش تحقیق، روش توصیفی استنباطی است. در ابتدا به گزارش نَقل‌های متعدد این حدیث پرداخته شده و سپس بر اساس موازین فهم متن، معنای حدیث و حکم مستَنبط از آن استنباط شده است. طبق بررسی‌ها این نتیجه حاصل شده که هرچند اطمینان به صدور این حدیث -که در هیچ نقلی، سند معتبری به همراه ندارد- قابل تحصیل است؛ اما این حدیث، بر «وجوب عینی طلب علم بر همگان» دلالت ندارد و دیدگاه «فریضه‌دانی علم‌جویی» به استناد این حدیث، قابل قبول نیست؛ بلکه منتهای دلالت این حدیث عبارت است از «وجوب تعلمِ آگاهی‌ها/علوم دینیِ مبتلابهِ واجب». در پایان برخی دلالت‌ها و استلزامات این نتایج در احکام مربیان و متربیان تبیین شد.